امير، سردار. والي. سالار. وڏا ماڻهو. هادي. رهبر، پيشوا.

Chief, leader, a title give to grandees. A nobleman.

• عُقابِيلَ اَکِيُنِ ۾، توکي تِکا تِيرَ، ساجَنَ اِنَهِيءَ سِينڱ سين، ڦَٽِيَئِي گَهڻا فَقِيرَ، ٻِئو مَ مارِجِ مِيرَ، تُنھِنجو پَھرِيون ئِي…[ سُر يمن ڪلياڻ - محبت جو ميدان ۽ ڪانُ ]
• سِڙَه سَنوان لاڄُو نَوان، مَٿِنِ مُھاڻا مِيرَ، ساٿِي سَفَرِ ھَلِئا، ٿِئا سَڻاوا سِيرَ، جٖي اَچَنِ ساڻُ اُڪِيرَ، سي ٻيڙِيُون رَکِين…[ سُر سريراڳ - تياري ۽ ساٺ ]
• ثابِتُ لَنگهِئا سِيرَ، لَهِرِنِ لوڏِئا ڪِينَ ڪي، وَڃِي پَهتا پارَ کي، نِرتو مَنجهان نِيرَ، ماء پَهتا مِيرَ، ٻارِ لَنگهِئائُون ٻاجَهہ…[ سُر سريراڳ - اجگر لھرون ۽ جھاز ]
• ڪَرَ ڦُلَ ڦوٽا پارِچا، اوتِيائُون عَنبِيرَ، مَهِنديين مُهِري مُصَطفيٰ، اولي ويھُ اَمِيرَ، لَنگهائي لَطِيفُ چئَي، اَڳيان سُڄي سَمُنڊَ سِيرَ، بَرِڪَتَ…[ سُر سريراڳ - اجگر لھرون ۽ جھاز ]
• اَچَنِ سِڙَه اُپَڙِئا، مَٿِنِ مُھاڻا مِيرَ، جي سَرَڻِ تُنھِنجي سِيرَ، سي پارِ لَنگهائِين پِھِيڙا.[ سُر سامونڊي - ڳرڻ ۽ چنتا ]
• سِڙَه سُڃاڻِيو چوءِ، ماءَ سامُونڊِي آيا، بَرِڪَتَ مُحَّمَدُ مِيرَ جي، اَڱڻُ سُرَھو ٿِيو، سِڪَندي مُون سالَ ٿِئا، وَڻِجارو آيو، ماڻُهو…[ سُر سامونڊي - وايون ]
• موٽِي مانڊاڻَنِ جِي، وَرِي ڪِئائِين وارَ، وِڄُون وَسَڻَ آيُون، چوڏِسِ ۽ چوڌارَ، ڪي اُٺِيُون وَڃِي اِستَنبولَ ۾، ڪَن مَڻِئو مَغرَبَ…[ سُر سارنگ - ڌرتي ڍُري ]
• آيو مُحَرَمُ ماهُ، عِزَتَ ٿِي اَمِيرَنِ کي، توشو ڪِيائُون تَوڻِ جو، ڪاٺِيُون پاڻِي گاھُ، ڄاڻي ھيڪُ اللهُ، مَڃِيائُون رَضا رَبَ…[ سُر ڪيڏارو - ڏٺو محرم ماھ ]
• مُحَرَمُ موٽِي آيو، موٽِيا تان نَہ اَمِيرَ، مَدِيني جا مِيرَ، ڏاتَرَ مُون ڏيکارِيين.[ سُر ڪيڏارو - ڏٺو محرم ماھ ]
• مِيرَ مَدِينِئان نِڪرِي، ديرا ڏِنائُون، ڪاٺِيءَ پاڻِيءَ، گاھَ کي، ماڻُهو مُڪائُون، چَڙَھَندي چَيائُون، ٿِيندِي ويڙِه وَڏاندَرِي.[ سُر ڪيڏارو - ڏٺو محرم ماھ ]
• مِيرَ مَدِينِئان نِڪرِي، رِڙِھِئا مَٿي رَندَ، گهوڙا تَنِ گهوٽَنِ جا، پُرِئا مَٿي پَنڌَ، جِتِ رَھَندا راتِڙِي، سي سُونھارا ھَنڌَ، ڪُلَها…[ سُر ڪيڏارو - ڏٺو محرم ماھ ]
• مِيرَ مَدِينِئان نِڪرِي، آيا نَہ موٽِي، ڪارا رَڱِجِ ڪَپِڙا، اَدا نِيروٽِي، آئُون تَنِي لَئِہ لُوٺِي، جي مِيرَ مُسافِرَ رانئئا.[ سُر ڪيڏارو - ڏٺو محرم ماھ ]
• جهيڙو لاھِ يَزِيدَ، عَلِيءَ جي اولادَ سين، ڪانَہ پَسندين عِيدَ، حَسَنَ مِيرَ حُسينَ ري.[ سُر ڪيڏارو - عليءَ جو اولاد ]
• پاوَنگُ اُڀو پِڙَ ۾، ھَڻي ھَزارِي ھولُ، ھِيري لالَ ياقُوتَ جو، ڪامِلَ سِرِ ڪَنگولُ، رَتو رَتَ رَتولُ، مولِهِيو مِيرَ حُسينَ…[ سُر ڪيڏارو - عليءَ جو اولاد ]
• حَسَنَ مِيرَ حُسينَ جِي، سُئِي جَنگِ جھانَ، اُڏاڻا اُورِ ڪَري، ڪارين پَکِين ڪانَ، پِيءُ ڏاڏاڻا پاڻَ، سَيِّدَ سَڀَ مَلهائِيا.[ سُر ڪيڏارو - عليءَ جو اولاد ]
• حَسَنَ مِيرَ حُسينَ کي، رُنو ٽِنِ ٽولَنِ، گهَرِ ماڻُهئين جَهنگِ مِروئين، اُڀَنِ ۾ مَلَڪَنِ، پَکِيُنِ پاڻُ پَڇاڙِئو، لَڏِئو ھوتَ وَڃَنِ،…[ سُر ڪيڏارو - عليءَ جو اولاد ]
• حَسَنَ مِيرَ حُسينَ جو، جَنِ نَہ ھِينئَڙي جارُ، خالِقُ رَبُ جَبارُ، ڪِينَ مَرھِيندو تَنِ کي.[ سُر ڪيڏارو - عليءَ جو اولاد ]
• ڪُوفِي ڪَربَلا ۾، پاڻِي نَہ پِيارِينِ، اُتي عَلِيءَ شاھَ کي، شھزادا سارِينِ، نِڪِرِئو نِھارِينِ، چَڙُھ مِيرَ مُحَّمَدَ عَرَبِي.[ سُر ڪيڏارو - ڪربلا ۽ ڪارا ڪڪر ]
• گهوڙو گهوٽَ پَلاڻِئو، مَٿِسِ زِينَ ڌَري، عَلِي شيرُ پُٽَنِ کي، اُڀو سَڏ ڪَري، حَسَنَ مِيرَ حُسينَ تُون، اَچِي لَڳُ ڳَري،…[ سُر ڪيڏارو - ڪربلا ۽ ڪارا ڪڪر ]
• ڪامِلَ ڪَربَلا ۾، آيا سَيِّدَ شيرَ، سِجُ اُلَهِي سانجِهي ٿِي، مُنھَن اُونداھِيءَ ميرَ، ھَڻَنِ ھاتِڪَنِ کي، پانَوَ ڀَري پيرَ، ماري…[ سُر ڪيڏارو - ڪامل ڪربلا ۾ ]
• ڪَربَلا جي پِڙَ ۾، مَرَڪِي اُڀا مِيرَ، وِڙِھِي ويرِنِ سامُھان، تِکا ھَنيائُون تِيرَ، ھُئِي اِيءَ تَقدِيرَ، اَصلِ اِمامَنِ سين.[ سُر ڪيڏارو - پرھ پکي آيو ]
• ڪَربَلا ۾ ڪُوڪَ، آھي شَهزادَنِ جِي، ماري مِيرَ مَلُوڪَ، جَهلي رُڪَ رَھايا.[ سُر ڪيڏارو - پرھ پکي آيو ]
• پِرھَ پَکِي آيو، ڪَربَلان ڪَھِي، روضي پاسِ رَسُولَ جي، تَنھِن ھَلِي ھاڪَ ھَنئي، ڏِٺِيَمِ رُڪَ رَئِي، چَڙُھ مِيرَ مُحَّمَدَ عَرَبِي.[ سُر ڪيڏارو - پرھ پکي آيو ]
• پِرِھَ پَکِي آيو، صُبحِ سَوارو، روضي پاسِ رَسُولَ جي، جَنھِن ھَنيو ھاڪارو، مانجِهيُنِ ڪِئو مارو، چَڙُھُ مِيرَ مُحَّمَدُ عَرَبِي.[ سُر ڪيڏارو - پرھ پکي آيو ]
• پِرھَ پَکِي آيو، لُڇِئو لِيلائي، ڪَربَلا جي پِڙَ ۾، ايرادو آھي، اَچِي رَسُ ڪاھي، چَڙھُ مِيرَ مُحَّمَدَ عَرَبِي.[ سُر ڪيڏارو - پرھ پکي آيو ]
• پِرھَ پَکِي آيو، ڪَربَلا مان ڪالَهہ، آيو آلودو رَتَ ۾، ھئَي ھئَي مَنجهان حالَ، گهوٽَ وَناھِيا ڪالَهہ، ٻيلِي مِيرَ حُسينَ…[ سُر ڪيڏارو - پرھ پکي آيو ]
• ڳِجُهون ڳوٺِ نَہ ھُونِ، وَتَن ڪِلي ڪوڏِيُون، حَسَنَ مِيرَ حُسينَ کي، لَمِئو لائون ڏِينِ، ڳُتا اُکولِينِ، چوٽا چُوڙِيرِنِ جا.[ سُر ڪيڏارو - ڳجهُون ۽ چنڊ ]
• ڦَکَ کُسَنَئِي ڳِجَهڙِي، لِڱين پوئِي واءُ، اَمِيرَنِ مَٿان، تو ڦُلين ڇائُون نَہ ڪِيُون.[ سُر ڪيڏارو - ڳجهُون ۽ چنڊ ]
• چَنڊَ وِھاڻَيءَ چَڙِهئا، مَلَ مَدِينا مِيرَ، تَنِ سين طَبَلَ بازَ تَبَرُون، ڪُندَ ڪَٽارا ڪِيرَ، عَلِيءَ پُٽَ اَمِيرَ، ڪَندا راڙو رُڪَ…[ سُر ڪيڏارو - ڳجهُون ۽ چنڊ ]
• واويلا واويلا، ڪِئو مَلَڪَنِ رِڻِ ماتامُ، ھئَي ھئَي شاھَ حُسينَ سِڌارِئو، ڪَربَلا جي پِڙَ ۾، آيا اَڄُ اَمِيرَ، جُهڙَ وَرائي…[ سُر ڪيڏارو - وايون ]
• سِرُ مَڱي سِرُ گهُري، سِرَ ري ٿِيي نَہ صَلاحَ، غَرِيبَنُون نَہ گُذَري، ماري مِيرَ مَلاحَ، نايو نَوابَن جو، سُوڙِھو ڪَڍي…[ سُر سورٺ - سائل گهُري سِر ]
• مُومَلَ ماري مِيرَ، آھيڙي کي آڪِري، تَنھِن سوڍِيءَ گَهڻا سَڪائِيا، پَرِھِيا پَنِتَ پِيرَ، ھَڻي تَنِ تِيرَ، مَڻِيو جَنِ مَٿَنِ ۾.[ سُر راڻو - خابرو ڪاپڙي ۽ گُجر ]
• مَڻيا جَنِ مَٿَنِ ۾، تَنِ تاڪي ھَنيَسِ تيرَ، گهايائُون گُجَرِ کي مَرَڪِي اُڀِيا مِيرَ، مُومَلَ گهَڻِيءَ اُڪِيرَ، پاڻان پُڇي تَنِ…[ سُر راڻو - خابرو ڪاپڙي ۽ گُجر ]
• راڻا پَسان نَہ راڄَ ۾، ھُئِي جَنِي ھاڪَ، مَحلي مِيرَ مُقِيمَ جي، مَٽَنِ اُٺِي ماڪَ، ھُو جٖي پِرھَ پِياڪَ، سي…[ سُر راڻو - راڻو راحت، رُٺو ڪاڪ ]
• راتِ وِھامِي ڏِينھُن ٿِئو، پِرِين آيو پاڻَ، اَچِي مِيرَ مَينڌَري، ڪامِلَ لاٿِي ڪاڻِ، وَڻَ ٽِڻَ وَلِيُنِ ڇانيا، وُٺا سَڀَ وَٿاڻَ،…[ سُر راڻو - موٽ ۽ پرچ راڻا ]
• سَڀَنِي سَمُنَ ڪاڪِ جِي، راڻَنِ حَمِيرَنِ، ھُئان موٽِئو ڪو نَہ ڪو، ھِئان لَکَ وَڃَنِ، وِيندي ويچارَنِ، عُذُرُ اوڏاھِين نَہ ڪِئو.[ سُر راڻو - ڪاڪ قاصد ۽ آسڻ ]
• مُومَلَ صَحِي پَسَندا، پَڙِهئا پَنِتَ پِيرَ، راڻا ۽ حَمِيرَ، راڻا جٖي رَجپُوتَ، مُومَلَ صَحِي پَسَندا، مَڃي رَضا رَبَ جِي، ھِئان…[ سُر راڻو - وايون ]
• ريءَ پِريان پَرَديسَ ۾، وِرِھَ وَڌِي ڪِي وِيرَ، اَکِيُنِ پارِ پِرِيَنِ جي، سارو ڏِينھُن سُڪِيرَ، پانڌِي پَرَوَرَ مِيرَ، کِيئَن جُون…[ سُر پورب - ڪانگ ]
• سِرُ تانسِيئنءَ نَہ ڏِيان، حَمِيراڻا ٻارَ، مُون وَٽِ مَھائِي گَهڻا، تُون ڪَرِ مِيرَ ٿَھارَ، اُڇَلي عِراقِيَنِ سين، ڌَڙُ ڪَندوسين ڌارَ،…[ سُر بلاول - سمو سلطان ۽ ابڙو ]
• جَکِرو جُسَ کَرو، ٻِئا مِڙيئِي مِيرَ، مِٽِي اِنَ خَمِيرَ، اَصلِ ھُئِي ايتَرِي.[ سُر بلاول - جکرو جوان ]
• مَدِيني جا مِيرَ، سُڻُ سَندا مُون سَڏَڙا، جٖي سَرَڻِ تُنھِنجِيءَ سِيرَ، سي پارِ لَنگهاءِ پَھِيڙا.[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• وَنءُ مَدِيني مَڱڻا، اَکِيُون پيرَ ڪَري، جِتِ ماڻِڪِي مُحَّمَدَ مِيرَ جِي، جَهرڪِيو جوتِ ڪَري، پَسِئو جوتِ جَمالَ جِي، جِتِ اُمَتِيَنِ…[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• بَغَلَ مَنجِهہ بَندُوقَ، مارِيءَ ميرا ڪَپِڙا، مارِئو مِيرَ مَلُوڪَ، لَتاڙِئو لَڪِ چَڙِهي.[ سُر ڏھر - وڳرين ڪُونجون ]
• جَڏھِن ڪُن فَيَڪُون ، مَنُ تَڏاھانڪُون مارُونئين، تُون ڪِيئَن وِجهين تَنِ کي، سُومَرا شَڪُون، حَمِيرَنِ ھَڪُون، جاڙَ جُسي کي پاتِيون.[ سُر مارئي - ڪن فيڪون ۽ قيد ]
• سَھِسين سيبا ڪَنجِري، لوئِي لِيڙو لِيڙَ، واسي وارَ ويڙھِيان، وَرُ چاپِئا رَھَنِ چيڙَ، مارُوءَ جِي مُھاڙِي، ٻِي اَندَرِ ناھِ اُڪِيرَ،…[ سُر مارئي - ڏيھ ڏاڏاڻي جي خبر ]
• جِيئَن ڳَنڍِيُون مَنجِهہ ڳَنڍيرَ، تِيئَن مُون مَنُ مارُوئَڙَنِ سين، ڏِنِيُون لَسَ لَطِيفُ چئَي، ھِينئَڙي کي حَمِيرَ، وَڃِي مَنجِهہ مَلِيرَ، سَڀَ…[ سُر مارئي - ڏيھ ڏاڏاڻي جي خبر ]
• جِيئَن ڳَنڊِيُون مَنجِهہ ڳَنڍيرَ، تِيئَن مُون مَنُ مارُوءَ سين، سي مارُوئَڙا ٿَرِ ٿِئا، جي ڳُڻَنِ جا ڳَھِيرَ، تَنِي ري حَمِيرَ،…[ سُر مارئي - ڏيھ ڏاڏاڻي جي خبر ]
• نَہ خَبَرَ نَہ خُوابُ، نَڪو اوٺِي آيو، ھُتي جَي ھِتِ اَچِي، ڏِنو ڪونَہ جَوابُ، حَمِيرَنِ حِسابُ، ڪوھُ ڄاڻان ڪِيئَن ٿِئو.[ سُر مارئي - ڏيھ ڏاڏاڻي جي خبر ]
• اَڄُ اَڍانگا ويڻَ، مُون کي مُڪا جيڏيين، ھارِي حَمِيرَنِ جا، جِڪُس کاڌَئِي کيڻَ، ساڏوھِيُون ۽ سيڻَ، ڪِ تو وِئَڙا وِسَرِي.[ سُر مارئي - آڻين چاڙهين، سون برابر سڳڙا ]
• سَرَتِنِ سَختَ سَنِيھَڙا، ڏيئِي مُڪا ڏُونھِن مَلِيرَ، آھِينِ عُمَرَڪوٽَ ۾، کَنڊُ مِٺايُون کِيرَ، چَسا کائِي چُورِما، ھِرِيئَن ساڻُ حَمِيرَ، ڪَنڊا…[ سُر مارئي - آڻين چاڙهين، سون برابر سڳڙا ]
• اُٺي ٿِي وَراڻِ، کِيئَن واڌايُون آيُون، لَٿِي لَووَرياڙِيين، مِڙَنِي مُنھَن ڪاڻِ، صُلِحُ وارِئو سُومَري، چَيو پَنوَهارَنِ پاڻِ، حَمِيرَنِئُون هاڻِ، مُھتُ…[ سُر مارئي - مارئي ملير جي ستي سيل ]
• سِيلَ ڀَڃَڻَ جِي سُومَرا، مُون کي مَتِ مَ آڇِجِ مِيرَ، گَهڻي ٿوري ڏِينھڙين، ويندِيَسِ هُتِ حَمِيرَ، مَڇُڻِ مَنجِهہ مَلِيرَ، ڪَنڌُ…[ سُر مارئي - مارئي ملير جي ستي سيل ]
• مارُئِي ناھِ مَلِيرَ ۾، نَہ ڪا وَٽِ حَمِيرَ، پُنهون ڪونِهي ڪيچَ ۾، نَڪِي سِنڌُ اَمِيرَ، مُومَلَ ناھِ ماڙِيين، گَنجي ناھِ…[ سُر مارئي - جھ سي لوڙائو ٿئا ]
• حَمِيرَ جي ھاڃي جِي، مُون نَہ پَرُوڙِي مامَ، عُمَرُ آيو اوچتو، ڪاهي کَڻِي ڪامَ، ڇَڏيَمِ حِيلا هِنَ ھَنڌَ جا، هِينئَڙي…[ سُر مارئي - کائر ڏانھن کڻي وئا ]
• پَکَي پيھِي آئِيين، ڪِھَڙِيءَ حاجَ حَمِيرَ، تُون ڏِٺي مُون ڀؤُ ٿِئو، سَونچو مَنجِهہ سَرِيرَ، مِيان مَنجِهہ مَلِيرَ، اَڳَ نَہ ڏِٺين…[ سُر مارئي - پائران پيھي آيا ]
• مُنھِنجو هِينئڙو سَنگهارَنِ ساري، هُوءِ جي ويجها وَسَ کي، آءُ حَمِيرَ ڀَڃُ زَنجِيرَ، هِيئَن نَہ سَگهان هِتِ گهاري، اِلاهِي عِنايَتَ…[ سُر مارئي - وايون ]
• مُنھِنجو مَنُ مَلِيرُ، ڪوٽَنِ ۾ ڪِيئَن گَهارِئان، پِيان شالَ پَيُون ڀَري، پائُرَ جو پَنِيرُ، سَرَتِيُون پَسان سُومَرا، جِيئَري لاھِ زَنجِيرُ،…[ سُر مارئي - وايون ]