سُر سارنگ | ڌرتي ڍُري | بيت 1

ھِن بيت جا مُکيہ اِسم

Lexical Density of the verse, for usage of Artificial Intelligence (AI) & Computational linguistics

Number of words:
Lexical Words:^*
Non-lexical words:^**
Lexical Density:

* Words of Noun, adjective, verb & adverb
** Words of Pro-noun, post-position, conjunction & interjection

ڀٽائي پيڊيا جو واٽس ائپ چئنل فالو ڪريو

 داستان اندر ٻيو اندراج

 سُر جا ٻيا داستان

 - سُر سارنگ جَي ڌرتي ڍُري جو بيت

موٽِي مانڊاڻَنِ جِي، وَرِي ڪِئائِين وارَ،
وِڄُون وَسَڻَ آيُون، چوڏِسِ ۽ چوڌارَ،
ڪي اُٺِيُون وَڃِي اِستَنبولَ ۾، ڪَن مَڻِئو مَغرَبَ پارَ،
ڪي چَمڪَنِ چِينَ تي، ڪي لَھَنِ سَمَرقَندِيَنِ سارَ،
ڪي رَمِي وييُون رُومَ تي، ڪي ڪابُلُ ڪي قَنڌارَ،
ڪي دِلِي ۽ دَکَنِ، ڪي گُڙَنِ مَٿي گِرنارَ،
ڪَنِي جُنبِي جيسَلمِيرَ تان، ڏِنا بيڪانِير بُڪارَ،
ڪَن اَچِي عُمَرَڪوٽَ جا، وَسايا وَلَھارَ،
ڪِنِ ڀُڄُ ڀِڄائِيو، ڪَنِ ڍَٽَ تي ڍارَ،
ڪي لَڙِيُون لاھورَ تي، ڪي ھَلَنِ مَٿي ھالارَ،
ڪي پُرِيُون پَنجابَ ڏي، ڪِنِ چِڪِلَ تي چَمڪارَ،
سائِينمِ! سَدائِين ڪَرِين، سِنڌُڙيءَ ۾ سُڪارَ،
دوسِتَ تُون دِلِدارَ، عالَمُ سَڀُ آبادُ ڪَرِيين.

رسالن ۾ موجودگي: 79 سيڪڙو

سمجهاڻي

مينھن جي موسم جو مانڊاڻ منڊجي چڪو آهي ۽ بارش هر طرف کان چڙهندي (وارو وار ڪندي) پيئي اچي. بادل، ڪڪر ۽ کنوڻيون چئني ڏِسن يا طرفن ۾ ڦهلجي وسڻ جي تياري ڪري بيٺا آهن. انهن مان ڪي بادل ’استنبول‘ (ملڪ ترڪي) ڏانهن وسڻ خاطر هليا ويا تہ ڪي وري اولھ جي طرف لڙي پيا. ڪي کنوڻيون ’چين‘ ملڪ جي مٿان وڃي چمڪاٽ ڪرڻ لڳيون تہ ڪن وڃي ’سمرقند‘ کي سيراب ڪيو. ڪي روم وڃي پھتيون تہ ڪي وري ’ڪابل‘ ۽ ’قنڌار‘ تي وسڻ لڳيون. ڪي ’دهلي‘ مٿان هيون تہ ڪي وري ’دکن‘ وڃي پھتيون آهن. ڪي (ڪڇ ڀڄ ۾) ’گرنار‘ مٿان گجگوڙ لائي بيٺيون تہ ڪي وري ’جيسلمير‘ تائين وڃي پھتيون. انهن مان ڪن ’بيڪانير‘ ۽ ’بڪار‘ شھر تي وسڪارو ڪيو. ڪي ’پنجاب‘ ۾ پڌريون ٿيون تہ ڪي لاھور پاسي لَڙي ويون تہ ڪي ’هالار‘ مٿان پئي هليون. ڪن ’ڀُڄ‘ جي شهر کي ڀڄائي آلو ڪري ڇڏيو تہ ڪي ’ڍٽ‘ جي مٿئين پاسي تي پئي ڦريون ۽ گهمرا ڏنائون. ڪي ’عمرڪوٽ‘ مٿان لنگهي ’ولهار‘ جي ايراضيءَ کي اچي سيراب ڪرڻ لڳيون.
اي مالڪ سائين، تون ئي سنڌ ملڪ کي سدائين سائو ۽ سرسبز، خوش ۽ خوشحال رک. اي مولا سائين، اي دلين جا دوست، تون ئي سڄي جڳ جھان کي شاد ۽ آباد ڪر!

اِيندڙُ بيتُ

گنج ۾، سرود سارنگ، بيت نمبر : 1828

مُوْٽِيْ مَانڊَارِنجِيْ وَرِيْ ڪِئَاءٍ وَارَ﮶
وِڃٌ وَسَنَ آئِيٌ چَوْڎِسِ ۽ چَوْڌَارَ﮶
ڪٖيْ اُٽيٌ وَنڃّيْ اِسْتَنْبُوْلَم﮼ ڪَنِ مِرَيوءٌ مَغْرِبَ پَارُ﮶
ڪٖيْ چَمڪَنِ چِيْنَ تٖيْ ڪٖيْ لَھَنِ سَمَرْقَنْدِيَنِ سَارَ﮶
ڪٖيْ رَمِيْ وٖيْيٌ رُوْمَتٖيْ ڪٖيْ کَابُلِ ۽ قَنْدَّاَرِ﮶
ڪٖيْ دِلِيَ ۽ دَکَنِ ڪٖيْ کُرَنِ مَٿٖيْ کِرْنَارَ﮶
ڪِنِ اَچيْ عُمَرَ ڪُوٽَجَا وَسَايَان وَلَھَارَ﮶
ڪِنِ ڀُڃُ ڀِڃَايِئُوْ ڪَن﮼ ڊَٽَ تٖيْ ڊَارَ﮶
ڪٖيْ لُرِيٌ لَاھُورَتٖيْ ڪٖيْ مَٿٖيْ ھَالَارَ﮶
ڪٖيْ پُرِيٌ پَنْجَّابَ ڎٖيْ ڪَنِ چِکِلَ تٖيْ چَمْڪَارَ﮶
سَايَمِ سَدَاءٍ ڪَر﮼ سِنڌُرِيَم﮼ سُڪَارُ﮶
دُوْسِتَ تُنْ دِلْدَارَ عَالَمُ سَڀُ آَبَادُ ڪَرْي﮼﮶

ھِي بيت ٻين سھيڙيندڙن وٽ ڏِسو

TRANSLITERATION

सिन्धी देवनागिरी

मोटी माडाणनि जी। वरी किआइईं वार।
विॼूं वसण आयूं। चोडि॒सि ऐं चौधाऱ।
के उठयूं वञी इस्तांबुला में। किनि मणुओ मग़्रिब पार।
के चमिकनि चीं ते। के लहनि समरक़ंदीनि सार।
के रमी वेयूं रूम ते। के काबुल के क़ंधार।
के दिल्ली ऐं दुखनि। के गुड़नि मथे गिरनार।
कुने जुनबी जैसलमेर तां। ॾिना बीकानेर बुकार।
किनि अची उमिरि कोट जा। वसाया वलहअर।
किनि भुॼु भिॼाइयो। कनि ढट ते ढार।
के लड़ीऊं लाहोर ते। के हलनि मथे हालार।
के पुरीऊं पंजाब ॾे। कनि चिकिल ते चमकार।
सानयम सदाइईं करीं। सिंधुड़ीअ में सुकारु।
सानयमि सदाइईं करीं। सिंधुड़ीअ में सुकारु।

ROMAN SINDHI

MoTee manDarNan’e ji wari kiyaaeen waar’a,
WiJoon wasarN’a ayoon, chouDas’e ain choudhar’a,
Ke uThyoon wanJi Istanbol men, ke marNeyo maghrab’a paar’a,
Ke chamkan cheen’a te, ke samarkandiyan’e saar’a,
Ke rami wayoon room’a ty, ke kabul’e ke kandhaar’a,
Ke dilli ain dakhan’e, ke guRan’e mathy girnaar’a,
Kanni jumbhi jesalmir taan, Dina bekaneer bukaar’a,
Kann achi umerkot ja wasaya walhaar’a,
Kinne bhuJ’u bhiJaeyo, kann dhatt’a ty dhaar’a,
Ke laRieyoon Lahore ty, ke halan’e mathy halar’a,
Ke puriyoon pnajab’a Dy, kinn’e chikal’a ty chamkaar’a,
Sa’eyam sadaaeen kareen, sindhuRiee’a men sukaar’a,
Dost’a toon dildaar’a, aallam’u sabh’u abad’e kareen.

TRANSLATIONS

Afrikaans

Albanian

Amharic

Arabic

Armenian

Assamese

Aymara

Azerbaijani

Bambara

Basque

Belarusian

Bengali

Bhojpuri

Bosnian

Bulgarian

Catalan

Cebuano

Chinese (Simplified)

Chinese (Traditional)

Corsican

Croatian

Czech

Danish

Dogri

Dutch

Esperanto

Estonian

Ewe

Finnish

French

Frisian

Galician

Georgian

German

Greek

Guarani

Gujarati

Haitian Creole

Hausa

Hawaiian

Hebrew

Hindi

Hmong

Hungarian

Icelandic

Igbo

Ilocano

Indonesian

Irish

Italian

Japanese

Javanese

Kannada

Kazakh

Khmer

Kinyarwanda

Konkani

Korean

Krio

Kurdish

Kurdish (Sorani)

Kyrgyz

Lao

Latvian

Lingala

Lithuanian

Luganda

Luxembourgish

Macedonian

Maithili

Malagasy

Malay

Malayalam

Maldivian

Maltese

Maori

Marathi

Meitei

Mizo

Mongolian

Myanmar (Burmese)

Nepali

Northern Sotho

Norwegian

Nyanja (Chichewa)

Odia (Oriya)

Oromo

Punjabi (Shahmukhi)

Pashto

Persian

Polish

Portuguese (Portugal, Brazil)

Punjabi (ਗੁਰਮੁਖ)

Romanian

Russian

Samoan

Sanskrit

Scots Gaelic

Serbian

Sesotho

Shona

Sinhala (Sinhalese)

Slovak

Slovenian

Somali

Southern Quechua

Spanish

Sundanese

Swahili

Swedish

Tagalog (Filipino)

Tajik

Tamil

Tatar

Telugu

Thai

Tigrinya

Tsonga

Turkish

Turkmen

Twi

Ukrainian

Urdu

Uyghur

Uzbek

Vietnamese

Welsh

Xhosa

Yiddish

Yoruba

Zulu

The monsoon has staged a come back and formed clouds. The lightning too has accompanied it to bring rain to the earth (which gets illumined all around by its flashes.) Some of the lightning left for Constantinople and some turned towards the west. It glittered over China also, and some covered Samarkand. Some of it went to Turkey and some operated in Kabul and Kandhar. Delhi, Deccan and Girnar also received showers and light bolts. Some lightning glittered over Jassalmere, Bikaner and Bakar, and a heavy downpour to Bhuj and then to borders of the desert. Some drenched Umerkot and Walhar or low areas. My Lord! Keep Sindh surplus and prosperous at all times! My dear Friend! Pray extend your benevolence to the entire world!
Note: Changed سمرقندن as سمرقندي for appropriateness. (Mir Sobdar Khan).
میراز درت ہمیشہ با میداین دعاست،
گردان ستارہ برسر کام رضائی سندہ۔

Mir always prays hopefully at your door that the stars may revolve to the happiness of Sind.
قدم قدم پہ رہے سایۂ بہار تجھے
May every step of yours be shadowed by spring!
Note: This verse refers to the quick spread of Islam far and wide.

[Shah jo Risalo Alias GANJ LATIF - Muhammad Yakoob Agha]

Warm preparations are again in progress everywhere;
Again the lightning's have begun to leap with arduous flare;
Some towards Istanbul do dive, some to the West repair;
Some over China glitter, some of Samarqand take care;
Some wander to Byzantium, Kabul, some to Kandahar fare;
Some lie on Delhi, Deccan, some reach Girnar, thundering there
And greens on Bikaner pour those that jump from Jaisalmer
Some Bhuj have soaked, others descent on Dhat with gentle air,
Those crossing Umerkot have made the fields fertile and fair;
O God, may ever you on Sindh bestow abundance rare;
Beloved! all the world let share thy grace, and fruitful be.

[Shah jo Risalo - Elsa Kazi]

Clouds come back one again, it rains,
Lightning flash from all sides with them,
Some go to Istanbul, others turn to west,
Some shine bright over China, others take care of Samarkand,
Some wandered to Rome, to Kabul and Qandahar,
Some he on Delhi, Deccan, thundering over,
Some pour rain over,
Some pour rain over Jessalmir, dropping showers over Bikaner,
Some soak Bhuj, others water Dhatt,
Some made green the plains of Umerkot,
Dear God, may you always make Sindhi a land of abudance rate,
Beloved mine, may you make prosperous the whole universe.

[The Risalo of Shah Abdul Latif Bhitai - Amena Khamisani]

With monsoon came flashing clouds
Once again to rain all over,
Some lightening flashed on Constantinople, some went towards west,
Some glittered over China and some took care of Samarkand,
Some of Delhi, Some to Deccan and some to Thundered on Girnar,
Some to rambled to Rome, Kabul and Qandahar,
Some to Dehli, Some to Deccan and some thundered over Girnar,
Some rushed to Jaisalmer and then to Bikaner and Bakar
Some drenched Bhuj and then Dhut,
Some came Umerkot, some rained on Walhar
O my Lord, bestow prosperity on Sindh forever,
O my sweet friend, shower blessings on all the world.

[Melodies of Shah Abdul Lateef Bhittai - Agha Saleem]

إن اﷲ عز وجل أحسن أمطرت الامطار وأرسل الغيوم.
وجائت البروق من كل جهة ومن كل ناحية.
وأمطرت الأمطار. بعضها توجهت إلى إستنبول وبعض ذهبت وسارت إلى الغرب وبعضها تلمع على الصين وبعضها تسلك إلى سمرقند.
وبعضها راحت إلى بلاد الروم وبعض توجهت إلى كابل وقندار وبعض إلى دهلي وبعض إلى دكن وبعض ترعد على كرنار.
وبعض هطلت الأمطار غريدة على جيسلمير وامطرت رذاذ! على بيكانير وبعض.
فولت على بيج وبعض تمايلت إلى الصحراء وبعض أمطرت على عمركوت وجعلت الميادين خضرآء يا مولاي!
فامنن على بلاد السند بغيثك الهتون بالازدهار دائما إلى الأبد أنت الحبيب الراحم المحسن! وافض على العالمين المسرة والهناء.

[رِسَالَة اَلسَيَدۡ عَبۡدُالۡلَطِيف بِتائي - الدکتور فضل رحیم سومرو]

خدا وندا بود رحمت بر دیار سندہ
نماند خشک سالی سایہ گستر ابر نیسان باد
توئی دلدار خویش و غیر پاس دوستی از تو
بہ امن و آشتی عالم ہمہ آباد و شادان باد

[گلبانگ لطيف - نياز ھمايوني]

جھڑیاں نے مڑ پرت کے، فیر کیتا سو وار
کھمنیاں وسن آئیاں، چوفیرے چودھار
استنبولے اٹھ گئیاں، کئی تُریاں مغرب پار
کئی چمکیون چین لتھن، کئی سمرقندیاں دی سار
ٹُر گئیاں کئی روم دے ول، کئی کابل کئی قندھار
کئی دہلی، کئی دکھن تے کئی گجیاں ات گرنار،
لرز کے دتا جیسلمیروں بیکانیر اتار
کسے بھجایا بھج گئیاں کجھ ڈھٹ دے ول نوں دھار
آکے عمرکوٹ دے ولوں، وسا چھڈیا ولہار
میرے سائیاں سندھڑی اتے، سدا کریں سُکھار
دوست مِٹھا دلدار، عالم سبھ آباد کریں۔

[پنجابی ترجمہ - شاہ جو رسالو - شکیل احمد طاہری]

رخ کسی کا ہے سوے ’استنبول‘ کوئی جاتی ہے ’کابل‘ و ’قندھار‘
اک ’سمرقند‘ کی طرف مائل اک گریزاںہے جانب ’گرنار‘
عازم ’روم‘ ہے کوئی بدلی اور کسی کو عزیز ہے ’ولھار‘
کوئی بدلی ہوئی ’دکن‘ کو رواں کوئی ’دلی‘ کی سمت ہے تیار
الغرض بدلیوں نے کردی ہے برق و باراں کی ہر طرف یلغار
’سندھ‘ پر بھی ترا کرم ہوجائے اے دھنی تو ہے سب کا پالن ہار

[کلام شاہ عبداللطیف رح - شيخ اياز]

گرج چمک اور جھوم کے آئے، بدرا اب کی بار،
چم چم چمکے، گھن گھن گرجے، برسے میگھ ملہار،
جائیں استنبول کو بدرا، برسے مغرب پار،
چین دیس اور سمرقند پہ، برکھا کی یلغار،
برس رہے ہیں روم پہ بادل، کابل اور قندھار،
بھیگ چلے ہیں دہلی دکھن، بھیگ چلا گرنار،
جھوم کے جیسلمیر سے آئے، بیکانیر بکار،
بھیگا بھیگا "بھج" ہے سارا، "بھٹ" پہ بوند بہار،
ٹوٹ کے عمر کوٹ پہ برسی، ہر سو ہے ولہار،
میری سندھڑی پر بھی سائیں! رحمت ہو ہر بار،
دوست میرا دلدار، عالم سب آباد کرو.

[ملوڈیز آف شاھ عبداللطیف بھٹائی - آغا سليم]

ھِن سُر جي راڳ بابت

سارنگ راڳ جو جنم سنڌ جي قديمي ٺاٺ ڪافي مان ٿئي ٿو. ھي راڳ اوڍو ۽ کاڍو يعني پنجن ۽ ڇھن سرن جي روپ ۾ سرگم تي ٻڌل آهي. ھن راڳ ۾ گنڌار (گا) جو سر ناھي لڳائبو. ھن راڳ جو وادي سر رکب (ري) ۽ سم وادي سر پنچم (پا) آھي. سارنگ راڳ ۾ ڌيوت جو سر خلاصو ڪري استعمال ۾ آڻبو آهي. دکن جي گرنٿن ۾ ھن راڳ ۾ تيور گنڌار ۽ تيور مڌم جو استعمال ڏيکاريو آھي، پر ھي قانون ھند جي ڪنھن سنگيت يا قانون ۾ لاڳو ناھي. سنگيت پاريجات ۾ شڌ سارنگ ۾ ٻئي مڌم يعني (ما) ۽ (مي) ۽ ٻئي نکاد يعني (ني) ۽ (نا) پڻ راڳي لڳائيندا آھن. ھي مت بہ رواجن شڌ سارنگ جي استعمال ۽ راڳ جي شڪل ٺاھڻ کان غير رواجي ثابت ٿيندي .صحيح شڌ سارنگ جي شڪل ھندستان جي سنگيتڪار چتر پنڊت پنھنجي سنگيت ۾ ھن ريت ڏني آهي:

آروھي: سا، ري، ما، پا، ني، سا

آمروھي: سا،ڌا، ني، پا، ما، ري، سا

آگم ڪيو اچن...