مُنھُن بابت
معنيٰ
مُک، مھانڊو، چھرو، شڪل، صورت، مُھڙ، روءِ. وات، دهن. مول، مُنڍ، بنياد، شروعات، ابتدا، پھريائين. سوراخ، ڳِڙکي، ٽُنگ، لنگهہ، در، دروازو، داخلا. ڪنھن واھ يا ڪور ۽ ڪڙي جي نڪرڻ وارو هنڌ، مَنبع. پاڻيءَ جي پيچ. قلم جو نِب. ڪِلڪ جي چھنب. رُخ، طرف، پاسو.
Face, visage, countenance, mouth, opening, orfice
بيتن ۽ وائين ۾
- اَگَهنِ مِڙِي اَڄُ، ڪِئو سَڏُ صِحَتَ کي، ڏُورِ ڏُکَندا ڀَڄُ، مِھرِيءَ مُنھُن ڏيکارِئو.[ سُر يمن ڪلياڻ - ويڄ ۽ دارُون ]
- سِرُ ڏيئِي سَٽِ جوڙِ، ڪَنھِن پَر ڪَلاڙِنِ سين، ڪاتِي ڪَرٽُ ڪَپارَ ۾، آڻي خَنجَرُ کوڙِ، مَرَڻان مُنھُن مَ موڙِ، وَٽِي…[ سُر يمن ڪلياڻ - سري پيالو ۽ موکي متارا ]
- جان عاشِقَ مَٿي ماسُ، تان دَعويٰ ڪَري مَ نِينھَن جِي، سائو مُنھُن سُونھَن ڳَئِي، لِڱَنِ ناھِ لِباسُ، اُڀو پِريان پاسِ،…[ سُر يمن ڪلياڻ - سِڪ ۽ عاشقي ]
- جان عاشِقَ مَٿي رَتُ، تان دَعويٰ ڪَري مَ نِينھَن جي، سائو مُنھُن سُونھَن ڳَئِي، سِڪَڻَ اِيءُ شَرَطُ، نَڪِي گوڏِ گَرَٿُ،…[ سُر يمن ڪلياڻ - سِڪ ۽ عاشقي ]
- اَڻَ چُوندَلَنِ مَ چَئُہ، چُوندَلَنِ چَيو وِسارِ، پائي مُنھُن مُونَنِ ۾، غُربَتَ ساڻُ گُذارِ، اَٺَئِي پَھَرَ اَدَبَ ۾، پَرَ اِھائِي…[ سُر يمن ڪلياڻ - پريم پاٺ ]
- توڙي تَڙِيين تُون، تو دَرُ توءِ نَہ ڇَڏِيان، مُون کي سو مُشاھِدو، جي مُنھُن نَہ ڏِيِين مُون، مُون ٻِئا دَرَ…[ سُر کنڀات - وايون ]
- ھِڪِي ٻانِهي چِتَ ۾، ٻِي ڪَري جوڙَ جَبارُ، پاڻِهين وِجهي ڪُنَ ۾، پاڻِهين اُڪاري آڌارُ، جَھازُ جَوھَرِيءَ جو، تَنھِن کي…[ سُر سريراڳ - سيوا ۽ سار ]
- اَسان اُڌارا، آڻي آوَنگَ چاڙِھَيا، مُنھُن ڏيئِي مُون آيا، سَمُهان سِيارا، اُڀِرَنِ سِيڪارا، پَسِئو وَرَ ٻيُنِ جا.[ سُر سامونڊي - وايون وڃڻ جون ]
- مِنھِن جَنھِن جي مُون، ڏِٺو مُنھُن ميھارَ جو، آھي ساھَ سَنئُون، سو ڪِيئَن گهَڙو گهورِيان.[ سُر سھڻي - پاڻ م کڻ، گهڙو ڀڳو گهورئو ]
- گهَڙو ڀَڳو تَہ گهورِئو، آسَرَ مَ لاھيجِ، لَا تَقْنَطُوْا مِنْ رَّحْـمَةِ اللّـٰهِ ، تُرَھي اِنَ تَريجِ، حَبِيباڻي ھيجِ، پَسِين مُنھُن…[ سُر سھڻي - پاڻ م کڻ، گهڙو ڀڳو گهورئو ]
- چاھَڪَ چَرِي تارِ تَرِي، آيُون مَٿي کُوھَ، پَسِي مُنھُن ساھَڙَ جو، راضِي ٿِيندَنِ رُوحَ، اَڄُ ڪِ سَنجَهہ صُبوحَ، پَرَچِي پارِ…[ سُر سھڻي - مينھون، چاھڪ، کرڪن ]
- اَکِيُون مُنھُن ميھارَ ڏي، جَنِ رَکِيُون جوڙي، ريءَ سَنڊَ سَيِّدُ چئَي، تارِ گهِڙَنِ توڙي، تَنِي کي ٻوڙي، سائِرُ سَگهي ڪِينَڪِي.[ سُر سھڻي - آڌيءَ اڌاڻ، ڏم ڏھڪار ]
- وَڃان ڪِيئَن وَرِي، ھُوندَ ريءَ چئَي رَھِي رَھان، دُونھِينءَ پاسِ دوسَ جي، ماڳھِين پُئانَ مَرِي، نَہ صُورَتَ نَہ سُونھَن ڪا،…[ سُر سھڻي - تران، سڀت، ڏٺي ڏينھن ]
- ساھَڙَ ڌاران سُهڻِي، آھي ۾ آزارَ، ڏَمَ پاسي ۾ ڏُکندو، صِحَتَ وَٽِ سَنگهارَ، توڏِيءَ سَندي تَنَ جِي، دَوا ۾ دِيدارَ،…[ سُر سھڻي - جيئري، ساھڙ ڌاران ]
- وَرُ اُونداھِي راتِڙِي، چانڊوڻِي چَنڊان، اوري ميھارا، مُنھُن مَ پَسان ڪو ٻِئو.[ سُر سھڻي - جيئري، ساھڙ ڌاران ]
- اُٺو اوھِيرا ڪَري، مَٿي عاشِقَ اَڄُ، ڏُورِ ڏُکَندا ڀَڄُ، مِينھَنِ مُنھُن ڏيکارِئو.[ سُر سارنگ - آگمجڻ ]
- سُورِھَہ مرِين سوڀَ لاءِ، تَہ جَنگِ جامي سين جوڙِ، آرَڻِ تيغَ عِشقَ جِي، تَنھِن کان مُنھُن مَ موڙِ، وَھمَ حِيلا…[ سُر ڪيڏارو - پرھ پکي آيو ]
- ڪَربَلا جي پِڙَ ۾، خِيما کوڙِيائُون، جهيڙو يَزِيدَ سامُهُون، جُنبِي جوڙِيائُون، مُنھُن نَہ موڙِيائُون ، پَسِي تاءُ تَرارِ جو.[ سُر ڪيڏارو - پرھ پکي آيو ]
- وارو مُون وَڻاھُ، ڪا سُڌِ سُونھَپَ جِي نَہ ڏِئو، اِيءَ اِھائِي ڳالِهڙِي، شَجَرَ سُڻيجاھُ، چوٽِيين چاڙھيجاھُ، تَہ مُوڙھِيءَ ڪو مُنھُن…[ سُر معذوري - ھاڙھو پنڌ ]
- وِلاڙِيو وَڻين چَڙِهي، وِئو سِينگارُ سَندوسِ، مُنھُن ڪُوماڻو مُنڌَ جو، روئِي رُوپُ وِئوسِ، کُنھِنبو بُتُ کامِي وِئو، حُسُنُ ڪُلُ ھَپِيوسِ،…[ سُر معذوري - نہ گڏجڻ ۽ وڻين چڙهڻ ]
- ڪو مُنھُن ڪُٺَلِ آيو، ناھِ ويچارِي وَسِ، ھوتَ تُنھِنجي ھَٿَ ري گولِي ٿِئي نَہ گَسِ، ڏُکُ ڏُکِيءَ کي ڏَسِ، مُوڙِھِيءَ…[ سُر معذوري - سُڻڻ، ٻُڌڻ ۽ مڃڻ ]
- ڪو مُنھُن ڪُٺَلِ آيو، وَسِ نَہ ويچارِي، ھوتَ تُنھِنجِي ھَٿَ ري، پَھچي نَہ پارِي، اَچين جي آرِي، پاندُ، جَهلي لَڪُ…[ سُر معذوري - سُڻڻ، ٻُڌڻ ۽ مڃڻ ]
- اَصلِ اَنگُ سَندونِ، وَھِي جيڏاھِين وِئو، ڪِھَڙو ڏوھُ ڏِبونِ، سو مُنھُن آيو ساٿِيين.[ سُر معذوري - سُڻڻ، ٻُڌڻ ۽ مڃڻ ]
- وِھُ مَ واٽَ وِرِچِي، ھو اَلا مِيان جي ڪَھَندِينءَ تي لَھَندِينءَ وو، پيرَ پَٽائِين ڪُونئَرا، رائِي ڪِيَسِ رَچِي، مُنھُن ڪَرِ…[ سُر معذوري - وايون ]
- ڪاڏي مُنھُن مَڪرانَ جو، ڪيڏانھَن ڪيچُ ٿِئو، ھِھَڙو ساٿُ ڀَنڀورَ تان، ڪَڏِھِين ڪونَہ پِئو، ڪوھِيارو ڪامَ ھَڻِي، چوري چِتُ وِئو،…[ سُر ديسي - اوٺي اُٻھرا ]
- ڪاڏي مُنھُن مَڪرانَ جو، ڪاڏي پَرِيُون پَنڌُ، ليڙَنِ جو لَطِيفُ چئَي، رِڙِھِي لَڌُمِ رَندُ، آيَلِ آسابَندُ، ڪَنھِن پَرِ ڪيچِيَنِ سان…[ سُر ديسي - اوٺي اُٻھرا ]
- سُتِيئَن سَوارِي، مُنھُن ويڙھي مُينُ جِيئَن، ڏِٺَئِي نَہ ڏيرَنِ جا، چَوڌارِي چارِي، تيلاھَ ويچارِي، پُنهون نِيائُون پاڻَ سين.[ سُر ڪوھياري - نِدورِي نِنڊ ]
- سُتِيئَن سَنجهيئِي، مُنھُن ويڙِھي مُينُ جِيئَن، اوجاڳو اَکِيُنِ کي، ڄاتُئِي نَہ ڏيئِي، ھَٿان تو پيئِي، ٿِي ڪَچو ڪيچِيَنِ کي ڪَرِيين.[ سُر ڪوھياري - نِدورِي نِنڊ ]
- پَرتَوو پُنهونءَ جو، سَھائِي سِياھُ، مُنھُن ڏيئِي مُون آيو، رَنگا رَنگِي راھُ، پھرِين ڏِيندا پاھُ، پوءِ رَڱِيندا رَڱَ ۾.[ سُر ڪوھياري - لاچارگي ۽ ساھس ]
- پُنهون پِريشانُ، ھئَي ھئَي حالُ مُنھِنجو، مُون کي بُکَ بوتَنِ جِي، نَڪِي ڀايان نانُ، شَھَرُ صَحرا ڀانيان، مُون ليکي مَيدانُ،…[ سُر حسيني - وايون ]
- مُئا مَنجِهہ مُقامَ، سِڪَنِ ٿا سَلامَ کي، اَنگِ نَہ اوڍِين ڪَپِڙو، طَلَبَ نَہ رَکَنِ طَعامَ، اللهَ آڻِ قِيامَ، تَہ ڏِسُون…[ سُر بروو سنڌي - صُورت فانِي ۽ مڙه مقام ]
- راڻو رُٺو ڪاڪِ سين، ٿِي قِيامَتَ ڪارِي، جَنھِن ۾ مِيرُ مَينڌَرو، سا پَر نَہ مُون پاري، ڍولي سا ڍارِي، جِيئَن…[ سُر راڻو - راڻو راحت، رُٺو ڪاڪ ]
- اَڱَڻِ آڻي ڪَرَھو، جَهلِي وِھُ جهوڪي، ساھُ مُنھِنجو سُپرين، راڻا وَھِيين روڪي، سِڪان ٿِي تو کي، مُنھُن ڏيکارِجِ مَينڌَرا.[ سُر راڻو - موٽ ۽ پرچ راڻا ]
- ڪَنَ ڪَٽَ ڪاپَٽَ ڪاپَڙِي، جَنِ جي ڪَنَنِ ۾ ڪَڙا، سَچَ ٻَڌائُون سَندِرا، جوڳِيَنِ جِيءَ جَڙِئا، پائي مُنھُن مَڙِهئان، ھَلو تَڪِيا…[ سُر رامڪلي - ڪن ڪٽ ڪاپٽ ڪاپڙي ]
- جوڳِي ٿِينداسُون، ماءَ پَلِيندِينءَ ڪيتِرو، گِلائُون ۽ غِيبَتَ، سَڀَيئِي سَھَنداسُون، وَٺِئو وينداسُون، مُنھُن پَنھِنجو پاڻَ سين.[ سُر رامڪلي - جوڳي، سامي ۽ ڪن ڪپڻ ]
- جامِعُ سَڀَ جَھانُ، مُنھُن مِحرابُ پِرِينءَ جو، ڦَرَھِيءَ تان فُرقانَ جي، ڪاٽِئائُون قُرآنُ، اُڏامِي اُتِ وِئو، عَقُلُ عِرفانُ، سَڀوئِي سُبحانُ،…[ سُر رامڪلي - آديسي ۽ مونا طور سينا ]
- پايو مُنھُن مُونَنِ ۾، ويٺا ئِي وِھسَنِ جوڳِي جاٽُون ڪَنِ، جُھ آيا اُلُوھيَتَ ۾.[ سُر رامڪلي - آديسي ۽ مونا طور سينا ]
- سَنجهي رَھَنِ سُمَهِي، وِچِينءَ ويٺا ھُونِ، آڌِيءَ راتِ اُٿِي ڪَري، راوَلَ رَتو رُونِ، وِھاڻِيءَ واٽنِ تي، پاسا کوڙِئو پُونِ، مَھيسِي…[ سُر رامڪلي - قوت ڪڙايا ۽ پوڄا ڪار ]
- کَٿورِي چَئِين پَلَئين، توءِ ڏُھاڳِڻِ ھوءِ، تَہ پُڻ سُھاڳڻِ اَڳِري، توڻي مُنھُن نَہ ڌوءِ.[ سُر ليلا - ھاڻي ويٺي رو ]
- ڏاھِي ھُيَسِ ڏيھَ ۾، سَرَتِيُنِ ۾ سُڄاڻِ، ڪا جَا پييَمِ ڪاڻِ، جِيئَن مُنھُن مَٿاھُون نَہ کَڻان.[ سُر ليلا - ليلا ليلائيج ]
- پَڙَهنِ وَقتَ نِمازَ جا ۽ قَضا ساري ڪَنِ، پايو مُنھُن مُصحفَ ۾، راتو ڏِينھَن رَڙَنِ، اُوءِ مُٺا ڪِيئَن مَرڪَنِ، اَندَرِ…[ سُر آسا - آئون، تُون، روزا نمازُون ]
- روزا ۽ نَمازُون، ڪي ڪُذاتِي ڪَنِ، پايو مُنھُن مُصحفَ ۾، ڪافِرَ ٿِي پَڙَهنِ، اَسِين مَنجهان تَنِ، جَنِ بيٺِ نَہ ڏِني…[ سُر آسا - آئون، تُون، روزا نمازُون ]
- نيرانا ئِي نيڻَ، نيئِي آڇِ پِرِيَنِ کي، سَتَرِ کاڌا کيڻَ، جُھ ڏِٺو مُنھُن مَحبُوبَ جو.[ سُر آسا - نيراني اکڙيون ]
- سَدا سامُھان پِرِين، پُٺِيرا سُونھَنِ، سَنئُون وَرائي سُپِرِين، جَي مُنھُن مان ڏُونھِن ڪَنِ، رَڳُون سَڀَ رَچَنِ، تَنَ ۾ تازائِي ٿِئي.[ سُر آسا - نيراني اکڙيون ]
- نَڪو مُنھُن نَہ مُھاڙَ ڪا، نَڪو ڊيگهُہ نَہ ويلُ، اِيءُ اِھوئِي کيلُ، ڪُورُ پَرُوڙي ڪِينَ ڪِي.[ سُر آسا - کَرُ ۽ حوصلو حيرت ]
- ٺَڪَ مَ رَھِجِ ٺَنڀِجِي، ٺَرِيءَ پاسِ ٺَرِي، ٻيلِيَنِ ساڻُ ٻَرِي، مُنھُن پِٽي مَريجِ تُون.[ سُر آسا - کَرُ ۽ حوصلو حيرت ]
- مُنھُن آھيريءَ جِيئَن اُجَري، قَلبَ ۾ ڪارو، ٻَھران زيبُ زَبانَ سين، دِلِ ۾ ھَچارو، اِنَ پَرِ ويچارو، ويجهو ناھِ وِصالَ…[ سُر آسا - ترڪ، ڪلمو ۽ سرمو ]
- سُونھَن وِڃايَمِ سُومَرا، ميرو مُنھُن ٿِئومِ، وَڃَڻُ تِتِ پِئومِ، جِتِ ھَلَڻُ ناھِ حُسُنَ ري.[ سُر مارئي - سونھن وڃايم سومرا ]
- سُونھَن وِڃايَمِ سُومَرا، سِکِرَنِ جِھَڙِي سُونھَن، دِلِ ۾ دُکِي دُونھَنِ، مُنھِنجو مُنھُن ميرو ڪِئو.[ سُر مارئي - سونھن وڃايم سومرا ]
- سُونھَن وِڃايَمِ سُومَرا، ڪوجهو ٿئمِ ڪَمالُ، وَڃان ڪِيئَن وَطَنَ ڏي، ھِھَڙو وَٺِي حالُ، جَي مُون ڏيِين جَمالُ، تَہ پَسان مُنھُن…[ سُر مارئي - سونھن وڃايم سومرا ]
- ھِيءُ مُنھُن ڏيئِي ٻَنِ، تُون وِھُ کائِي نَہ مَرين، تو سين مَلِيرَ ڄايُون، تان جي سَڱُ نَہ ڪَنِ، تُون ڪِيئَن…[ سُر مارئي - بندياڻي واجهائي وطن کي ]
- عُمَرَ ٻَنِ جِيوءِ، کُوءِ مُنھِنجو سُومَرا، جا پَرِ پَنوَھارَنِ جِي، مُون تِيئَن نَہ ڪِئوءِ، وَٺِي مُنھُن ڪِھو، وَڃان وَطَنَ سامُهِين.[ سُر مارئي - بندياڻي واجهائي وطن کي ]
- ھِنَ سُڻاڻِيءَ کان سُومَرا، ناحَقُ ٿِي جِيئان، موٽائي مَلِيرَ ڏي، ڪِھَڙو نَڪُ نِيان، جاڙَ ٿِي جِيئان، مُنھُن نَہ ڏِٺُمِ مارُوئين.[ سُر مارئي - بندياڻي واجهائي وطن کي ]
- جيڪَرَ ڪِينَ جِيئان، اِنَ جاڙَ مُقابِل جيڏِيُون، ڪِھَڙو مُنھُن مَلِيرَ ڏي، کَڻِي نَڪُ نِيان، ڪَنھِن کي ڏوھُ ڏِيان، جُھ اَصلِ…[ سُر مارئي - بندياڻي واجهائي وطن کي ]
- عُمَرَ اَڇو تُون، تِيئَن آئُون مَرَڪان وِچِ مارُوئين، مُنھُن نَہ ميرو مُون، سِيلَ تُنھِنجي سُومَرا.[ سُر مارئي - مارئي ملير جي ستي سيل ]
- مارُو مِٽَ مَلِيرَ جا، رَهِئا راڄَ ڪَري، هِنيُون مُنھِنجو تَنِ کي، ڏِهاڙِي ڏِري، مَلِيرِ مُنھُن ڪَري، ويٺِي ڳوڙها ڳاڙِيان.[ سُر مارئي - مارئي ملير جي ستي سيل ]
- مُنھُن مُنھِنجو سُومَرا، مَرُ ميرو ئِي هوءِ، ڌوتوءِ ڌوراڻِنِ ۾، مَتان مارُو چوءِ، ڳِنِهي وَڃان لوءِ، لارُون جٖي لُڙڪَنِ جُون.[ سُر مارئي - جھ سي لوڙائو ٿئا ]
- کائُرِ ڏانھَن کَڻِي، ويڙهِيچا وِئا، لَنگهي لَڪَ لَطِيفُ چئَي، پَرِيين ٿَرِ ٿِئا، جيڏِيُون جاڙَ جِيئان، مُنھُن نَہ ڏِٺُمِ مارُوئين.[ سُر مارئي - کائر ڏانھن کڻي وئا ]
- مُون مَنُ مارُوءَ جو، مارُوءَ جو مُنھِنجو، مُنھُن مُنھِنجو سُومَرا، مَرُ ميرو ئِي هوءِ، ڌوتوءِ ڌوراڻِنِ ۾، مَتان مارُو چوءِ،…[ سُر مارئي - وايون ]
- قُوتُ جَنِ جو ڪُوڻِيُون، پَرَھَنِ پاٻوڙا، پايو مُنھُن مَھِراڻَ ۾، ڪَڍَن ڪالوڙا، جَنِ تي ڏَنَ ھُئا ڏوڙا، سي سَڀَ اِنعامِي…[ سُر ڪاموڏ - سمي سامهون گندري ]
- سَرُ وِڃايو سُرَھو، ڪُوڙَنِ ڪانيرَنِ، آڌِيءَ راتِ اُٿِي ڪَري، دَدا دانھُون ڪَنِ، سَندِي ذاتِ ھَنجَنِ، مُنھُن کوڙي موتِي چُڻي.[ سُر ڪارايل - پاڙون پاتار ۾ ]
- آسَڻَ جَنِ اَريجَ ۾، اُوءِ کَپُرَ وِھَ کَري، مُنھُن مَلائِڪَ جِھَڙو، ٽِڪِرُ ڪِينَ ٽَري، جي ھيڪَرَ ڏَنگُ ھَڻي، تَہ جاءِ…[ سُر ڪارايل - سَر، اوطاقون ۽ نانگ ]
- جَنِ جُون اوطاقُون اَريجَ ۾، تَنِ وِھَ جو وَرَنُ کَرو، مُنھُن مَلائِڪَ جِھَڙو، ٽِڪرُ ڪِينَ ٽَرِئو، وَعدي جو نَہ وَرِئو،…[ سُر ڪارايل - سَر، اوطاقون ۽ نانگ ]