وَھي بابت
معنيٰ
جاري رھي، روان رھي، پيو ھلي،پيو ڪم ھلي، ٿيندو رھي
To flow, run a sore. To labor, work hard, fag, toil. To leak. to carry.
بيتن ۽ وائين ۾
- اَڳِئان اَڏِنِ وَٽِ، پويَنِ سِرَ سَنباھِئا، ڪاٽِ تَہ پوءِ قَبُولَ ۾، مَڇُڻ ڀانيَين گهَٽِ، مَٿا مَھايَنِ جا، پِئا نَہ پَسيين…[ سُر ڪلياڻ - سُوري، ڪاتي ۽ زھر ]
- ھئَي ھئَي وَھي ھاءِ، مَنَ ۾ مَحبُوبَنِ جِي، جيرا جوشَ جَلائِيا، بُڪِنِ ٻَرِي باھِ، پَسو مَچَ مَٿا، جي مُون ويساھِ…[ سُر يمن ڪلياڻ - باھ ۽ ساڙو ]
- ھئَي ھئَي وَھي ھُوءِ، مَنَ ۾ مَحبُوبَنِ جي، جيرا جوشَ جَلائِيا، بُڪِنِ، مُڪِي بُوءِ، اَچِي پَسو رُوءِ، جِي اَئِين ويساھِ…[ سُر يمن ڪلياڻ - باھ ۽ ساڙو ]
- ڪَنھِن ڀِنڀُولِيين ڪَرَھا، ڪَنِي ڪامَڻ ڪِياءِ، اَکِيُنِ مَٿي اَکِيا، پِڙَ ۾ پيرَ ڳَٺاءِ، وَڳَ ڪِ وِسَرِياءِ، ٻَڌو جِيئَن گَهاڻي وَھين.[ سُر کنڀات - ڪرھو، چانگو، اٺ ]
- کاءِ نَہ کَٽَڻَھارُ، چَندَنَ جا چُوپا ڪَري، اَگَرَ اوڏو نَہ وَھي، سِر کَنڊَ لَھي نَہ سارَ، لاڻي جِيءَ لَغارَ، مَيو…[ سُر کنڀات - ڪرھو، چانگو، اٺ ]
- چانگا چَندَنُ نَہ چَرين، مَياپِيين نَہ موڪَ، اگَرَ اوڏو نَہ وَھين، ٿُڪِئو ڇَڏيين ٿوڪَ، لاڻِي وِچان لوڪَ، تو ڪِھَڙي اَکَرِ…[ سُر کنڀات - ڪرھو، چانگو، اٺ ]
- سَچو پَسِي مُون سَڃِين، ڪَرَھا توکي ڪامَ، مانَ پَرُوڙي مامَ، ساڱاھي سَنئيِنءَ وَھين.[ سُر کنڀات - ڪرھو، چانگو، اٺ ]
- سيوا ڪَرِ سَمُنڊَ جِي، جِتِ جَرُ وَھي ٿو جالَ، سَئِين وَھَنِ سِيرَ ۾، ماڻِڪَ موتِي لالَ، جي ماسو جُڙيئِي مالَ،…[ سُر سريراڳ - سيوا ۽ سار ]
- تَري تُنَ پَياسِ، پاسَنِئُون پاڻِي وَھي، کُوھو جُهر جُهنُو ٿِئو، لاڄُو سَڀَ لَڙَياسِ، جيلاھِين سَڌَرَ سُکاڻِياسِ، وَھي تي وَھَ سامُهِين.[ سُر سريراڳ - املهہ وکر ]
- سَٿِيَنِ سَنبَتِ پَنڌَ جِي، تُون ويسَلو ويرَ، جوڙي جُنگَ جَھازَ کي، ڪوڏِ ھَڻائج ڪِيرَ، وَھي وَڻِجارَنِ جِي، بَندَرَ ڏانھَن بَھِيرَ،…[ سُر سريراڳ - اجگر لھرون ۽ جھاز ]
- جاڳِي يارا جيڏِيُون پاڻُ پَرَنِجي، ھَلَندي حَبِيبَ ڏي، ويلو وِچِ نَہ ڪِجي، مَٿي اُھِسَ اُسِرِي، پَتَنگَ جِيئَن پَئِجيءَ، اَڳِئان اُونداھِيءَ…[ سُر سريراڳ - وايون ]
- گهَڙو ڀَڳو تَہ گهورِئو، ڀَڄي تان مَ گهَڙِي، اُونُهون ڪُنُ تارِ وَھي، دَرياھَ پوءِ مَ دَڙِي، چِڪَڻِ مان چَڙِھي، مِلان…[ سُر سھڻي - پاڻ م کڻ، گهڙو ڀڳو گهورئو ]
- جِئان وَھي تِئان واٽَ، ڪَپرو پُڇَنِ ڪُوڙِيُون، جَنِ کي سِڪَ ساھَڙَ جِي، سي گهيڙَ نَہ پُڇَنِ گهاٽَ، جَنِ کي عِشقَ…[ سُر سھڻي - سانوڻ، سيارو گهڙي ۽ گهوري ]
- سارِي سِکُ سَبَقُ، شَرِيعَتَ سَندو سُهڻِي، طَرِيقَتان تِکو وَھي، حَقِيقَتَ جو حَقُ، مَعرِفَتَ مَرَڪُ، اَصلِ عاشِقَنِ جِي.[ سُر سھڻي - سانوڻ، سيارو گهڙي ۽ گهوري ]
- ڌَڌِڪا دَورَ دَرياھَ ۾، جَڏھِن ڪَڙَڪا ڪُنَ ڪِياءِ، ساوَڻَ ۾ سَيِّدُ چئَي، وَڏا مُلِڪَ مَڻِياءِ، ھاڻي ھيٺاھِينءَ وَھين، جَمِيعَتَ ڪَريو…[ سُر سھڻي - سانوڻ، سيارو گهڙي ۽ گهوري ]
- ھُو پُڻ ڏِينھَن ڏِٺاءِ، ھِي پُڻ سائِرَ سَنبِرين، اَڳَ ٿي ٻوڙِيَئِي ٻَہ ڪَنڌِيُون، ھانِ جَمِيعَتَ وَھين جاءِ، اَچِيو تَڙِ ڍُڪاءِ،…[ سُر سھڻي - سانوڻ، سيارو گهڙي ۽ گهوري ]
- سانڀارا سَڏَ ڪِئو، اُڀا چَونِمِ آءُ، ھِڪُ تِکو ئِي تارِ وَھي، ٻِئو لُڙُ لَهرِيُون ۽ واءُ، آڳَھُ جَنِ اللهُ، ٻُجهان…[ سُر سھڻي - ساھڙ، اڀو آڇي ۽ سانڀارا ]
- سانڀارا سَڏَ ڪِئو، اُڀا چَونِمِ اَچُ، ھِڪُ تِکو ئِي تارِ وَھي، ٻِئو ھَٿِ ڪَمِيڻِيءَ ڪَچُ، ساڻِي جَنِ سَچُ، ٻُجهان سي…[ سُر سھڻي - ساھڙ، اڀو آڇي ۽ سانڀارا ]
- ڪَچي ساڻُ ڪَھي، پَڪو پُڇي نَہ سُهڻِي، لَنگِهئو لُڙُ لَطِيفُ چئَي، وَڇارَنِ وَھي، سا ڪِيئَن نِينھُن نَھي، جَنھِن کي نِينھَن…[ سُر سھڻي - ترھو، ڪچو ۽ ڪنڀار ]
- سَڀَيئِي سِينگارَ، مُنڌَ مَرَندي ڇَڏِئا، ڳَچِيءَ وارِئو ٻانھَڙي، وَھي ساڻُ وَڇارَ، لُطِفَ ساڻُ لَطِيفُ چئَي، سِگهو رَسُ سَھاڙَ، عِشقَ جي…[ سُر سھڻي - جيئري، ساھڙ ڌاران ]
- ڏَمُ مَ جاڳي لو، مَ پاڙيچِي سارَ، آئُون جَا ويندِي مُلِ ميھارَ، آڻي ڪِيرَ کوڙِئا، سانڀارَ سَنگهارَ، گهَرِ گهَرِ گِلا…[ سُر سھڻي - وايون ]
- ٻَھَرِ ڪَڪَرُ نَڪو، اَندَرِ جُهڙُ جهورَ وَھي، وَسائِيندِي وِڄُڙي، حُبَ جَھِين کي ھوءِ، لالَڻُ جَنِي لوءِ، تَنِ اوڪاڻِيُون نَہ اَکِيُون.[ سُر سارنگ - ڌرتي ڍُري ]
- اَندَرِ جُهڙُ جهورَ وَھي، ٻَھَرِ بَرَسي اَپارَ، وَرَ جَنِ جا پارَ، تَنِ جُون اوڪاڻِيون نَہ اَکِيُون.[ سُر سارنگ - ڌرتي ڍُري ]
- ڇَنَ ڇَڏي پَئُہ ٻَنَ، نَئِين ڀَرِ اَڏِ مَ نِجِهرو، ڪانڌَ سَويري نَہ ڪِيَئِي، پَکِي جِي پَرَنَ، مُون جُهڙُ ڏِٺي اُڀَ…[ سُر سارنگ - سيڪارا سارنگ ]
- گهَڻو گهُرِجَنِ ماءِ، اَڄُ گهُرجَنِ ماءِ، سَڄَڻَ سانوَڻَ مِينھَن جِيئَن، اُوچِيءَ ماڙِيءَ ڏِيو ٻَري، ٻاھَرِ ڦُڙِيءَ ٺَڪاءُ، آئُون پَنھِنجي پِرِينءَ…[ سُر سارنگ - وايون ]
- ڪانڌَ ڪَلاڙين ڪَپَڙين، وَرَ وَناھِيو آءُ، جِتِ سانگُنِ جِي سَٽِ وَھي، وِکَ وَڌندِي پاءِ، جانۡ جانۡ نُوڌين نَہ چَڙِهين، تانۡ…[ سُر ڪيڏارو - ڪربلا ۽ ڪارا ڪڪر ]
- پَسِي ڏُونگَرَ ڏاھَ، جِمَ ھَلَڻَ ۾ ھيڻِي وَھين، لانچي لَڪُ لَطِيفُ چئَي، پُٺِيءَ ڪيچِيَنِ ڪاھِ، پُڇِي پُورِجِ سَسُئِي، بَلوچاڻِي باھِ،…[ سُر آبڙي - واقف وڻڪار، وڏا وڻ ]
- اوڏِي آيَس جانۡ پِريان جي پيچِري، ويجهِي وِندُرَ جَنِ وَرَنِ، مَدِي نَہ ھُيَنِ مَنَ ۾، ڪيچان ڪوھُ اَچَنِ، جٖي تو…[ سُر آبڙي - وايون ]
- لائي خَنجَرُ ”لا“ جو ”ھَي“ خَچَرَ کي ھَڻُ، سَڌُنِ جُون سَيِّدُ چئَي، وَٿُون سَڀَ وِڪِڻُ، پيرُ پَرُوڙي کَڻُ، تَہ ھَلَڻَ…[ سُر معذوري - نڱي بي بوجهہ ]
- ڏُونگَرَ تُون ڏاڍو، ڏاڍو ڏاڍايُون ڪَرِين، مُون تَنَ اَندَرِ تِيئَن وَھين، جِيئَن وَڻُ وَڍي واڍو، ڪَرَمَ جو ڪاڍو، نَہ تَہ…[ سُر ڪوھياري - ڪوھ سان ڪچھري ]
- مَٿي مَنجهان مِينھُن پَسو، جِيئَن پاڻِي وَھي، مُون ڀانيو نِينھُن، ڄِڀِيُون ڄيري سَندِيُون.[ سُر حسيني - ماءُ سان ڪلام ۽ ڪاوڙ ]
- ٽِمَنِ نيڻَ رَتُ وَھي، چُئاڪا ڪِئو، مُون کي ڏَءُ ڏِئو، اَئِين ٿا وَڃو اوٺِيا.[ سُر حسيني - ماءُ سان ڪلام ۽ ڪاوڙ ]
- سُورَنِ سانگهارو، ڏُکِيءَ ڏِنو ڪونَہ ڪو، آيَلِ اوڀارو، ٻاڙوڌو ٻوڙَ وَھي.[ سُر حسيني - سُور ۽ ڏکن ماري ]
- چارَڻَ چَنۡگُ ٻَنگُ لَھِي، وَڄايو وَڏاڻُ، سِرَ جو ھَڏِ آسانُ، پَرَ مَڱَڻَھارُ مَٿي وَھي.[ سُر سورٺ - سائل گهُري سِر ]
- لَڳِيءَ جو لَطِيفُ چئَي، قالُ نَڪو قِيلُ، لِکِئي ناڀُون کوڙِيُون، نيڻين وَھي نِيرُ، ھِينئَڙا ٿِيءُ سُڌِيرُ، ڪالَهہ قَرِيبَنِ لَڏِئو.[ سُر بروو سنڌي - صُورت فانِي ۽ مڙه مقام ]
- اوڏو ڪاڪِ مَ ٿِيءُ، مَتان مَنجِهين رَھين، ڏي وَراڪا وِچَ ۾، وِھَ گاڏُئُون وِيءُ، جَي ڀاويئِي تَہ پِيءُ، نَہ تَہ…[ سُر راڻو - ھلو ھلو ڪاڪ ۽ ڀُونءِ ]
- ڪَڪورِي ڪاڪِ وَھي راڻا ڀانءِ مَ رَتُ، سوڍا اِيءُ شَربَتُ، نِسوروئي نِينھَن جو.[ سُر راڻو - ھلو ھلو ڪاڪ ۽ ڀُونءِ ]
- گامُ مِڙيوئِي گوجَرِيين، مَنجِهہ رَٺُڙِيُون رَھَنِ، ڏَھَ ڏَھَ ڀيرا ڏِينھَن ۾، خُونُ کِلَندي ڪَنِ، سامُهُون وَڃُ مَ تَنِ، اَڳِئان راڻا…[ سُر راڻو - ڪاڪ قاصد ۽ آسڻ ]
- سَمي ساماڻي، سَمَرُ کَڻو نَہ ساٿِئا، ڇَنا ڇانئي ڇَڏِئا، مَنَھَن مَهماڻي، ھَلِبو ھاڻي، جِتِ وَحدَتَ جو وِيءُ وَھي.[ سُر بلاول - مجوسِي، ڄام ۽ جادم ]
- مُون ۾ عَيبَ اَپارَ، يارَ سَتارَ، آئُون جا، طامِعِ آھِيان توھَ جي. اَمُرَ اوڏِي نَہ وَڃان، نَھِيءَ ڪِيَسِ نِڪارَ، ھِنَ…[ سُر بلاول - وايون ]
- ڪَنڊا تُون ڪيڏو، جَڏھِن ڀَرِيوئِي ڍورُ وَھي، جَسودَنَ جيڏو، تو ڪو ڏِٺو پَھِيَڙو.[ سُر ڏھر - ڪنڊا، ڍور، پٽيھل اڪ ]
- ڏاتِ نَہ آھي ذاتِ تي، جو وَھي سو لَھي، ريءَ رُونجهاڻِيءَ راڄِيي، اِيھين ڪيرُ ڪَري، آرِيُون اَٻوجَهنِ جُون، سَٻَڙُ ڄامُ…[ سُر جاجڪاڻي - سٻڙ، سيڪڙو ۽ مڱڻھار ]
- چوٽاڻِي چوٽَ وَھي، سُڪا سانگَ ڀَري، ڪوڏَئُون ڏانَ ڏَڏَنِ کي، سَٻَڙُ سَھجِي ڏي، اِنَ راھَ مَٿي رُونجهي، ماڻِڪَ اُڇِلئا مِينھَن…[ سُر جاجڪاڻي - سٻڙ، سيڪڙو ۽ مڱڻھار ]
- اَڄُ پُڻ اُجَهڻَ کي مَرين، نَڪِي ڪِتُئِي ڪالَهہ، اَرٽَ اوڏِيائي نَہ وَھين، مَحڪُمُ وَٽِيين نَہ مالَهہ، ڀورِي تو سين ڀالَ،…[ سُر ڪاپائتي - چائت ۽ محبت ]
- سي تو وَھيءَ وِڃايام جٖي ڪَتَڻَ سَندا ڏِينھَن، اَرٽَ اوڏِيائي نَہ ٿِيين، ڀورِي ڀورو سِيئَن، تَندُ پَسَندِينءَ ڪِيئَن، ھاڻي تُون…[ سُر ڪاپائتي - چائت ۽ محبت ]
- ڪاپي مان ڪِينَ ٿِئو، جان ڀيرِئُمِ ڀَلِيءَ ڀَتِ ، سُڌِ نَہ آيَمِ سُٽَ جي، پاڻان موڙِھِئَمِ مَتِ، اَندَرِ وَھي اُبَتِ،…[ سُر ڪاپائتي - چائت ۽ محبت ]
- ڪا ھِنيَين سين لاءِ ڀورِي، ڪاھِنيين سين لاءِ، پَھِيُون تُنھِنجُون جِهرڪِنِ جَهٽِيُون، ٻِيُون اُڏايُون واءَ، اَرِٽُ پَسِي اوجَهرين، توکي سُمَهڻَ…[ سُر ڪاپائتي - وايون ]
- سَڄَڻَ سَنڀِرِئامِ، پييَمِ ڪَرَ ڪَپارَ ۾، جِھَڙِي تِھَڙِي حالَ سين، پِرِين نَہ وِسَرِئامِ، ھَرِئا ھَٿَ ٿِئامِ، نيڻنئون نِيرُ وَھي.[ سُر رِپ - گُوندر ۽ ڪڪر منجهہ ڪپار ]
- اَکِ اُلِٽِي ڌارِ، وَنءُ اُلِٽو عامَ سين، لاھُئارو لوڪُ وَھي، تُون اُوچو وَھُ اوڀارِ، مَنجهان نُوچَ نِھارِ، ويھُ پُٺِيرو پِرِينءَ…[ سُر آسا - نيراني اکڙيون ]
- رُٺي رَھي نَہ رِيتِ، پَرچَڻُ پاھَتُ ناھِ ڪو، پَسو مَنجِهہ پِريتِ، جيھائِي جوڙَ وَھي.[ سُر آسا - من، گولو ۽ جنڊ ]
- جَنڊُ وَھي جِيئَن ڪَري، مَٿي پِيھَ پَئِي، ڪَڻا جي ڪُمِرِ ۾، سي وَڃَنِ ڪِينَ وَھِي، اُو ثابِتُ ھُونِ صَحِي، جي…[ سُر آسا - من، گولو ۽ جنڊ ]
- مُوران ماٺو نَہ ٿِيي، تازِي جو توڙان، ھاٿِي جي ھِيڻُو وَھي، تَہ گهَڻَ مُلُهو گهوڙان.[ سُر ڪيڏارو - داستان پھريون ]
- ويٺو جِيئَن وِماسِيين، حَيرَتَ پَئُہ مَ ھورِ، اُونُهون جو اَڇو وَھي، گِهڙِي تِئائِين گهورِ، ڏَنِيُون ھَڏِ مَ ڏورِ، گهورِئو گُپُ…[ سُر ڪارايل - پاڙون پاتار ۾ ]
- جَنِ جي واڇُنِئان وِھُ وَھي، سُڪا جَنِي پيٽَ، تَنِي جِيءَ سانڀيٽَ، جُنگَنِ کي جوکو ٿِئي.[ سُر ڪارايل - سَر، اوطاقون ۽ نانگ ]