اکيون، چشم، عين، نين، شناخت، قياس، خيال، نظر، نگاھ، چوڪسي، اک ٽيٽ

Eyes

• سُورِيءَ مَٿي سيڻَ، ڪِھَڙي ليکي سَنِرا، جيلاھَ لَڳا نيڻَ، تَہ سُورِيائِي سيڄَ ٿِي.[ سُر ڪلياڻ - سُوري، ڪاتي ۽ زھر ]
• وِساريجِ مَ ويڻَ، آھي جوڀَنُ ٻَہ ٽي ڏِينھَڙا، اَصلِ اَسارَنِ جا، سُتي وِئَڙا سيڻَ، جيڏِيُون جَي مُون وِسَھو، نِنڊَ مَ…[ سُر يمن ڪلياڻ - وايون ]
• کَڻِي نيڻَ خُمارَ مان، جَڏھِن نازَ ڪِئائُون نَظَرُ، سُورَجَ شاخُون جَهڪِيُون، ڪُوماڻو قَمَرُ، تارا ڪَتِيُون تائِبَ ٿِئا، ديکِيندي دِلبَرُ، جَهڪو…[ سُر کنڀات - نيڻ ۽ تارا ]
• تارا تَرارِيُون، نيزا نيڻَ پِرِيَنِ جا، ھَڻَنِ مُنھَن پارِيُون، سانگو ڪَنِ نَہ ساھَ جو.[ سُر کنڀات - نيڻ ۽ تارا ]
• ڪَرَھو نَہ ڪيڪانُ، پيرين آئوُن نَہ پُڄِڻِي، جو مُون راتِ رَساڻي پِرِينءَ کي، نيئِي ساجَنَ ساڻُ، مُون نَہ وَھِيڻُو پاڻُ،…[ سُر کنڀات - ڪرھو، چانگو، اٺ ]
• ھيڪاندا ھُونِ پِرِين، سانگِ مَ وَڃَنِ سيڻَ، رَھيا آھِينِ رُوحَ ۾، نِتُ جَنِي جا نيڻَ، جَنِ وِماسِئا ويڻَ، تاريءَ تَڳي…[ سُر کنڀات - چنڊ ]
• اَڄُ اَچَڻَ ويرانِ، جاڳو نيڻَ مَ سُمهو، رِڪابين پيرانِ، واڳُنِ مَٿي ھَٿَڙا.[ سُر کنڀات - چنڊ ]
• جَا پيشانِيءَ ۾ پِرِينءَ کي، نِشانِي نيڻَنِ، شَمسُ نَہ سيڻَنِ، آئُون ڪِيئَن قَمَرُ پاڙِيان؟[ سُر کنڀات - چنڊ ]
• سَڌين سيڻَ نَہ ھُونِ، نِينھُن نِياپي نَہ ٿِئي، ڪارِيءَ راتِ رَتُ ڦُڙا، جان جان نيڻَ نَہ رُونِ، موٽَڻُ جَنِي ميھَڻو،…[ سُر کنڀات - وايون ]
• سَنِهي لَڪِ نَڪ سَنئين، ڪَجَلَ ڀِنا نيڻَ، سامُونڊِي مُون سيڻَ، ڪِ تو ڪالَهہ لَنگهائِيا؟[ سُر سامونڊي - ڳرڻ ۽ چنتا ]
• جَنِ لاءِ جِهڄَنِ نيڻَ، تَنِ پَرَڏيھِ پُورِيو، آيَلِ سامُونڊِيَنِ ري، کارا ٿِيَمِ کيڻَ، وِردَ ٿِئڙَم ويڻَ، آيَلِ سامُونڊِيَنِ جا.[ سُر سامونڊي - آيا وڻجارا ]
• جَنِ لاءِ نيڻَ جِهڄَنِ، تَنِ پَرَڏيھِ پُورِيُون، آيَلِ سارِئو اُنِ کي اوڇِنگارُون اَچَنِ، کاري کيڙائُنِ، واحِدَ واري آڻِيين.[ سُر سامونڊي - آيا وڻجارا ]
• ڏِٺي ٿِئَڙَم ڏِينھَن، ڪوھُ ڄاڻان ڪِھَڙا پِرِين، نيڻَ ڀَرِجِي نِينھَن، پَلٽِئا پارِيُون ڪَري.[ سُر سھڻي - تران، سڀت، ڏٺي ڏينھن ]
• اُتَران جو آيو، تَنھِن ڪَڪَرَ لاٿَمِ ڪَسُ، وُٺو مِينھُن وَڏَ ڦُڙو، ڪِيو جوراڻِي جَسُ، ڪيسَرَ جي قَلاتَ ۾، راتِ تَنِي…[ سُر سارنگ - سيڪارا سارنگ ]
• گهَڻو گهُرِجَنِ ماءِ، اَڄُ گهُرجَنِ ماءِ، سَڄَڻَ سانوَڻَ مِينھَن جِيئَن، اُوچِيءَ ماڙِيءَ ڏِيو ٻَري، ٻاھَرِ ڦُڙِيءَ ٺَڪاءُ، آئُون پَنھِنجي پِرِينءَ…[ سُر سارنگ - وايون ]
• وَڃين ڇو وَڻِڪارِ، ھوتُ نَہ گهورِيين ھِتَھِين، لِڪو ڪِينَ لَطِيفُ چئَي، ٻاروچو ٻي پارِ، ٿيءُ سَتِي ٻَڌُ سَندِرو، پِرتِ پُنهونءَ…[ سُر آبڙي - ڳول سندو پاڻ ]
• ھوتَ سي ھَلَڻَ ھارا، جيڏِيُون ڪِيئَن ڪَرِيان آئُون اُنِ سين، کُوءِ پَلَنگَ ٻَنِ ماڙِيُون، کِيَڻَ ٿِيَڙَمِ کارا، سُونھَنِ سُپَيرِيَن جا،…[ سُر آبڙي - وايون ]
• سَنجهي مُون نَہ سَنڀالِئو، مارِيَسِ سُورَ صُبُوحِ، نيڻَ ھيرائي نِنڊَ سين جَتَنِ لَنگِهي جُوءِ، ھاڃو ڪَري ھُوءِ، آڌِيءَ اُوءِ اُٿِي…[ سُر ڪوھياري - پڇتاءَ ۽ انومان ]
• ٽِمَنِ نيڻَ رَتُ وَھي، چُئاڪا ڪِئو، مُون کي ڏَءُ ڏِئو، اَئِين ٿا وَڃو اوٺِيا.[ سُر حسيني - ماءُ سان ڪلام ۽ ڪاوڙ ]
• آن جَي ڏِٺا ھُونِ، اللهَ ڪارَڻِ ڳالِهہ ڪَرِيو، نيڻَ مُنھِنجا رُونِ، راتو ڏِينھان اُنِ کي.[ سُر حسيني - ٻاروچا، فراق ۽ وصال ]
• آيا آسَ ٿِئامِ، ٻاروچا ڀَنڀورَ ۾، پَسِي پَھَرَ پُنهونءَ جِي، نُنھِن سين نيڻَ ٺرِيامِ، گُوندَرَ وِسَرِئامِ، سُکَنِ شاخُون مُڪِيُون.[ سُر حسيني - جِيئڻُ ۽ مَرڻُ ]
• ڏاڍِي لُڪَ لَڪَنِ جِي، پَٽَنِ پوءِ پَچاءُ، ڇَپَرِ ڪوسو واءُ، ھَريا تو نيڻَ ڪِئا.[ سُر حسيني - لَڪ لَڪيُون ۽ ڪُٺل ]
• اَڄُ نِماڻا نيڻَ، ٻاجهارا ٻَروچَ ري، وِرھُ وَٽِيندِيَسِ ڪَنِ سين، نَہ مُون سَڄَڻَ نَہ سيڻَ، وَرِتا ٿيئَڙَمِ ويڻَ، پُنهونءَ جا…[ سُر حسيني - لَڪ لَڪيُون ۽ ڪُٺل ]
• ريءَ مَصلِحَتَ مَڱڻا، ھِتِ قَصرِ ڪِينَ اَچَنِ، نُورَ تَجَلِي نُورَ سين، نَمِئو نيڻَ پَسَنِ، خيمي ۾ کَنگهارَ جي، چانڊُوڻا چَمڪَنِ،…[ سُر سورٺ - سائل در آئيو ]
• صُورَتَ سَندِيَنِ سالَ، پاڻَ مُصاحِبَ سُپِرِين، مَولا ڏِنَنِ مُنھَن ۾، نُورِي نيڻَ نِھالَ، سَندي خُوابَ خِيالَ، مُون مَنُ مَتِوالو ڪِئو.[ سُر بروو سنڌي - صُورت فانِي ۽ مڙه مقام ]
• جيھا تان نَہ تيھا، نيڻَ پِريان جا نائُڪُون، ڪوڙيِين ڪُٺا ڪيتِرا، اِلماسَ جيھا، پَسِي پَرِ اِھا، عَجَبُ ٿِئو اَجَلَ کي.[ سُر بروو سنڌي - عاشق اکڙِيُون ]
• ڀَؤُنرَ اَکِيُون ڀالا، نيزا نيڻَ پِرِيَنِ جا، يارُ ميڙِيين يا اَلا، جَنھِن سان ساھُ سُڌِيرُ ٿِئي.[ سُر بروو سنڌي - عاشق اکڙِيُون ]
• نيڻَ صَقِيلَ سُپِرِين، ڀَؤُنرَ ڀِرُونِ ڀالا، چِڪَئَمِ چاڪَ پِرِيَنِ جا، اَندَرِ ۾ آلا، يارُ ميڙِيين يا اَلا، جَنھِن جِيءَ صُحبَتَ…[ سُر بروو سنڌي - عاشق اکڙِيُون ]
• اَکِيُون پِريَمِ تُنھِنجُون، اَلبيلِيُون ۽ آلي، موھِيو مَنُ مَجازَ سين، نيڻَنِ جي نالي، سَگهان نَہ جالي، تو ريءَ ساعَتَ سُپِرِين.[ سُر بروو سنڌي - عاشق اکڙِيُون ]
• دَردَ نَہ توکي دَنگِئو، دَردَ نَہ ڏِنَئي دَنگَ، ڪارِي قَرِيبَنِ جا، کُتَئِي نيڻَ خَتَنگَ، اَڳَ نَہ پَڙِهيَئِي اَنگَ، سَبَقَ اِنَهِيءَ…[ سُر بروو سنڌي - دل جو دلبر ]
• ٽيوِيھين ٽِمائِي، نانگا ھَلِئا نيڻَ، ڪِينَ وِسارِينِ ڪاپَڙِي، سَٻاجهائِي سيڻَ، جِهڄِئو جِهيڻِيءَ جِهيڻَ، لِڪا ڀُوڻَنِ لوڪَ ۾.[ سُر رامڪلي - ڏھاڙي وارتا ]
• سَدا سَناسِيَنِ جُون، اَکِيُون آلو ماھُ، واري نيڻَ نِنڊان، جانۡ ڪي جَهلِئا جوڳِيين.[ سُر رامڪلي - آديسي ۽ مونا طور سينا ]
• کُوءِ گودَڙَ ٻَنِ گَبرِيُن، نيئِي کِدائُون کانءِ، جيڏاھِين جوڳُ وِئو، نيڻَ تيڏاھِين پاءِ، ڀورا اِيَھِين ڀانءِ، تَہ سِڱِي شامَتَ ھَٽَ…[ سُر رامڪلي - سڳا سيلهيون ۽ نااميدي ]
• مَرَڻُ مُسَلِم جَنِ، واحِدُ تَنِ نَہ وِسَرِي، مَٿي سَڳَرَ ڪاپَڙِي، نانگا نِنڊَ نَہ ڪَنِ، نيڻَ سَندا ئِي تَنِ، اوجاڳي اُجارِئا.[ سُر رامڪلي - سڳا سيلهيون ۽ نااميدي ]
• اُتَرِ وِئا آھِين، ڪَڏِھِين اِيندا ڪاپَڙِي، نيڻَ مُنھِنجا اُنِ کي، جَهجهو جَرُ ھارِيَنِ، اَڏِئا مَڙَه مارِين، مادَرِ مَدارَنِ جا.[ سُر رامڪلي - الله، آدم، جوڳي ۽ سنياسي ]
• سِينَئُون سَھجا سيڄَ تي، سامِي ڪِينَ سُمَهنِ، نيڻَنِ نِنڊَ نَہ نانگَنِ کي، خُوشِيءَ خُوابُ نَہ ڪَنِ، جاڳَڻَ سَندو جِيءَ ۾،…[ سُر رامڪلي - ٽيھ اکري ]
• ڪانگَلَ قَرِيبَنِ جا، ڏي واڌائِيءَ ويڻَ، ڏِٺاسُون ڏِينھِن گهڻين، ڪَنھِن سَبَبان سيڻَ، ھُئا نيرانا نيڻَ، پَسِي پِيَ پُرِ ٿِئا.[ سُر پورب - ڪانگ ]
• جُوءِ جيڏاھِين جوڳِيين، نيڻَ تيڏاھِين نِتُ، آيَلِ آديسِيَنِ کي، ڏي چاڙِھيڪا چِتُ، سامِيَنِ جو سَنگَتُ، سارِئو ٿِي سُورَ چَران.[ سُر پورب - جوڳي ]
• جُوءِ جيڏھِين جوڳِيين، نِتُ تيڏاھِين نيڻَ، آيَلِ آديسِيَنِ جا، وِرھُ ٿِئَمِ ويڻَ، ڪَري سَناسِي سيڻَ، ھِينئَڙي حالُ پِرايو.[ سُر پورب - جوڳي ]
• جَنِ جو وارثُ تُون، سي ڪِيئَن رَھَندا نيڻَ نِماڻا، آگي اَڀُ خَلقِئا، ڀَلِي خَلقِئائِين ڀُون، جوڙِيائِين جَھانَ کي، چَئِي ڪُن…[ سُر پورب - وايون ]
• مَٿي واٽَڙيُنِ، نيڻَ نِھارا مُون ڪِئا، اِيندا مانَ پَسَنِ، مَٿان سَڳَرَ سُپِرِين.[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• ڪيچِيَنِ ڪارَڻِ ڪالَهہ، نيڻَ نِھارا مُون ڪِئا، اِيندا پَسَنِ شالَ، اوٺِي آرِيءَ ڄامَ جا.[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• اوٺِيَنِ ڪارَڻِ اَڄُ، نيڻَ نِھارا مُون ڪِئا، پُنهون ڄامَ پَھُڄُ، تَہ لاھِيُون اُڃَ اَکِيُنِ کي.[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• نيڻَ جٖي نِھارِينِ، سي اَڄُ نَہ اوٺِي آيا، ھَنجُون نَہ وَسائِينِ، پاڻِي پُنهونءَ ڄامَ ري.[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• نيڻَ نِھاري مُنھِنجا، روئِي ٿِئا رَتُ، پُنهونءَ ھوءِ پَهَتُ ، پارِي نيڻُ پاڻَ سين.[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• نيڻَ نِھاري مُنھِنجا، روئِي رَتُ ٿِئا، جي ھَٿان ھوتَ وِئا، سي اَچَنِ تَہ آجِي ٿِيان.[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• نيڻَ نِھاري مُنھِنجا، رَتُ ٿِئا روئِي، ڏُکَنِ جِي ڏوئِي، آھي ھَٿ اَسُونهِہ جي.[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• وَنءُ مَدِيني مَڱڻا، اَکِيُون پيرَ ڪَري، جِتِ ماڻِڪِي مُحَّمَدَ مِيرَ جِي، جَهرڪِيو جوتِ ڪَري، پَسِئو جوتِ جَمالَ جِي، جِتِ اُمَتِيَنِ…[ سُر ڏھر - اڱڻ، ڌڻي ۽ مدينو ]
• ڪَڇان ڪُونجِيُون موٽِيُون، پُورِيُون پَراھين پَنڌَ، آءُ مِيان دِلِِبَندِ، تو ليءَ نيڻَنِ نارَ اُپَٽِئا.[ سُر ڏھر - وڳرين ڪُونجون ]
• ڪالُهُون پوءِ لَڪَنِ ۾، مُنھِنجي نِنڊَ نَہ نيڻَنِ نيڻَنِ، ڪالُهُوڻان اَڄُ گهَڻِي، ڪَرَ جهورڙِي ڪيڻَنِ، ھِينئَڙو ڏاڙُهونءَ گُلَ جِيئَن، روئِي…[ سُر ڏھر - وايون ]
• وَڃَنِ سيڻَ سِڌارئو، پَسِئو جُوءِ جِهڄي ھِنيُون، حَيفُ مُنھِنجي حالَ کي، وَڃَڻُ مُون وِسارِئو، ڪاڇي ٻِنهِين ڪَنڌِيين، نيڻَنِ ٿي جَرُ…[ سُر ڏھر - وايون ]
• ڪَڪَرَ مَنجِهہ ڪَپارَ، جُهڙُ نيڻَنِئُون نَہ لَھي راتِ مُنھِنجي رُوحَ ۾، اُٺا پِرِين اَپارَ، آءُ ساڄَنَ لَھُ سارَ، وِرِھَ ويڙِھِي…[ سُر رِپ - گُوندر ۽ ڪڪر منجهہ ڪپار ]
• نيڻَ نَہ نِنڊُون ڪَنِ، ڀَڳو آرَسُ اَکِيين، اُجهامِئو ٻَرَنِ، توکي سارِئو سُپِرِين.[ سُر رِپ - اندر، سٻر ۽ نھائين ]
• نيڻَ نِھائِينءَ جان، سُتي لوڪَ ڌَڳِئا، اُجهامِئو ٻَران، توکي سارِئو سُپِرِين.[ سُر رِپ - اندر، سٻر ۽ نھائين ]
• اُڀِرَندي سِجَ سان، پِرِين جَي نَہ پَسَندِيُون، ڪَڍِي کي ڪانگان، نيوالا نيڻَ ڏِيان.[ سُر آسا - نيراني اکڙيون ]
• اَکڙِيُون پِرِيَنِ ري، جٖي ڪِي ٻِئو پَسَنِ، ڪَڍِي کي ڪانگَنِ، نيوالا نيڻَ ڏِيان.[ سُر آسا - نيراني اکڙيون ]
• نيرانا ئِي نيڻَ، نيئِي آڇِ پِرِيَنِ کي، سَتَرِ کاڌا کيڻَ، جُھ ڏِٺو مُنھُن مَحبُوبَ جو.[ سُر آسا - نيراني اکڙيون ]
• تَنِ نيڻَنِ ڪِي نَيرانِ، جَنِ ساجُهرِ سيڻَ سانڀيٽِئا، جِيءَ جُسي ۽ جانِ، ڪَرَ حُضُورِي حَجُ ڪِيو.[ سُر آسا - نيراني اکڙيون ]
• ڪِي جَو وَڃِي ڪالَهہ، اَکِيُون پَسِي آيُون، لالُون ڪِيُون لَطِيفُ چئَي، جانِبَ جي جَمالَ، سي ٿِئا نيڻَ نِھالَ، جَنِي دِلبَرُ…[ سُر آسا - نيراني اکڙيون ]
• ڏِسَنِ ڏِھاڙِي، توءِ تَرِسَنِ اوڏَھِين، آيا سُڃاڻِي، نيڻَ نِھاري پِرِينءَ کي.[ سُر آسا - نيراني اکڙيون ]
• ديکِ مَ تُون سين تَنِ، جٖي مَجازِياڻِيُون مُنھَن ۾، ڪِينَ سُڃاتو سُپِرِين، نِھاري نيڻَنِ، پِرِين سي پَسَنِ، ٻيئِي جَنِي ٻُوٽِيُون.[ سُر آسا - مجازي مام ]
• ھَٿَنِ سين حاجَ ڪَرِ، نيڻَنِ سين نِھارِ، اُڀا اَڱَڻَ پارِ، پَسُ پَنھِنجا سُپِرِين.[ سُر آسا - ترڪ، ڪلمو ۽ سرمو ]
• سُمَهڻُ تَنِ ثَوابُ، جي ٿِئا حَلُ حَبِيبَ سين، نيڻَ ھيرائي نِنڊَ سين، خُوشِ ڪِئائُون خُوابُ، اوسِيڙو عَذابُ، دِلِئان تَنِي دُورِ…[ سُر آسا - من، گولو ۽ جنڊ ]
• سُتي جَا ساڃاءِ، سا جاڳَندي نَہ ٿِيي، تِھان پوءِ مُون ماءِ، نيڻَ ھيرايا نِنڊَ سين.[ سُر آسا - من، گولو ۽ جنڊ ]
• اي مِيان سَڄَڻَ، تو ري ڪِيئَن رَھندا نيڻَ مُنھِنجا، جَنِ جو آڌارُ تُون، جِئائِين اُلَهي اُڀَري، توڙي تِئائِين پَري، توءِ…[ سُر آسا - وايون ]
• ھِنَ مُندَ مارُو سَنِرا، ويڙِھِيين وَڳَ وارِينِ، ڇَڇين ڇيڪارِئو ڇيلِڙا، پَٽين پَھِرائِينِ، نيڻَ مُنھِنجا اُنِ کي، جَهجهو جَرُ ھارِينِ، تاڙا…[ سُر مارئي - لوھ نير، مند مارُو ]
• عُمَرَ اَباڻَنِ کي، ٽِيجِهيءَ ٽِمَنِ نيڻَ، مارُئِي مارُوئَڙَنِ جي، وِرِھَ مارِي ويڻَ، سانبِي سارِئو سيڻَ، نِنڌَڪُ ساھُ نَہ نِڪِري.[ سُر مارئي - سارئان ۽ چڪن چاڪ ]
• زُمَرِ زُخرُفِ سُومَرا، سَبَحَ مُنھِنجا سيڻَ، بَرَ جي بَدَوِيَنِ لَيءِ، نِتُ ٽِمايَمِ نيڻَ، تَمَرُ بُرَ بِريان اُنِ جا، کاڄَ خُرما…[ سُر مارئي - زمر زخرف سومرا ]
• گِيرَبُ نَہ گاءُ، مُھاڻِيءَ جي مَنَ ۾، نيڻَنِ سين نازُ ڪَري، رِيجهايائِين راءُ، سَمُو سَڀَنِ مُلان، ھِيرِيائِين حِرفَتَ سين.[ سُر ڪاموڏ - مِڙيوئي معاف ]