چوڻ. آکاڻي، ڪهاڻي، قصو، گفتگو، بيان، ذڪر، داستان، نقل، حڪايت. ڪهڻي، وائي، پچر وغيرہ

Saying, story, telling, saga etc

• ڪوٺَڻُ قَرِيبَنِ جو، عَينُ تَڙَڻُ آھِ، اِيءَ اُلِٽِي ڳالِهڙِي، سِکُ وَرَندي ساھِ، آسَرَ ھَڏِ مَ لاھِ، ڇِنَڻُ ڳَنڍَڻُ اُنِ جو.[ سُر ڪلياڻ - عشق ۽ معشوق ]
• واڍوڙِيَنِ وائِي، سَدا آھي سُورَ جِي، جيڪا اَٿِنِ مَنَ ۾، سَلَنِ نَہ سائِي، اوڙَڪِ اِھائِي، ڳولِئَو ڏِسَنِ ڳالِهڙِي.[ سُر يمن ڪلياڻ - حبيب ۽ طبيب ]
• صُوفِيءَ سَيرُ سَڀَنِ ۾، جِيئَن رڳُنِ ۾ ساھُ، سا نَہ ڪَري ڳالِهڙِي، جِيئَن پَرِيون پَرُوڙي پَساھُ، آھِسِ اِيءُ گُناھُ، جِيئَن…[ سُر يمن ڪلياڻ - صوفي ۽ طالب ]
• اکَرَ ڇُتي ھيڪَڙي، ٻَھُون جٖي نَہ ٻُجَهنِ، ڪوھُ ڪِبو کي تَنِ، سَڄِي سُڻائي ڳالِهڙِي.[ سُر يمن ڪلياڻ - پنا پڙهڻ ۽ ڪڙهڻ ]
• اَلُ اَلِيندي ڪيتِرو، ڪاتِبَ ٿا لِکَنِ، سَنِهِي ٿُلِهي ڳالِهڙِي، جوڙِئو جَمَعُ ڪَنِ، تُون پاڙوسِي تَنِ، جَنِ حَرَفُ نَہ وِسِري ھِڪِڙو.[ سُر يمن ڪلياڻ - پنا پڙهڻ ۽ ڪڙهڻ ]
• راتِ سَھائِي ڀُون سَنئِين، ڀائِي گُهرِجي ڀَلُ، آھُرَ جِيُون ايلاچِيُون، چَندَنُ چَرئَو چَلُ، مُون توھِي سين ڳالِهڙِي، ٻِئي ڪَنھِين مَ…[ سُر کنڀات - ڪرھو، چانگو، اٺ ]
• آڻي ٻَڌُمِ وَڻَ جاءِ، مانَ مُکِڙِيُون چَري، ڪُڌا تُورو ڪَرَھو، لِڪِئو لَڻِي کاءِ، اِنَ مَيي سَندي ماءَ، مُون کي ڳالِهڙِيُنِ…[ سُر کنڀات - ڪرھو، چانگو، اٺ ]
• ھِي ٻَہ ڳالِهڙِيُون، آئُون اورِيندِي پِرِينءَ سين، گوشي پِرِين نَہ گَڏِئا، کَرَ سين مُون نَہ ڪِيُون، ڳالِهيُون پِريَمِ تُنھِنجُون، وَڌِي…[ سُر کنڀات - وايون ]
• آھِنِمِ ڳالِهڙِيُون، ماءَ مُرادُون پِرِينءَ سين، جٖي مان پييُون پِرِينءَ ري، کُوءِ سي راتِڙِيُون، جٖي مان اورِيُون پِرِينءَ سين، وَرُ…[ سُر کنڀات - وايون ]
• وِتُ ويِمي جو جَي لَھين، تَہ ٻِي ڪارِ نَہ ڪَرِين ڪا، اِھا پَرُوڙِجِ ڳالِهڙِي، وَڻِجارَنِ وَٽان، موتِي جَنِ ھَٿان، آندَءِ…[ سُر سريراڳ - صراف ۽ جوھري ]
• سامُونڊِي ساري، مَٿي تَڙَ گُذارِيان، مُون کي ٿِي ماري، تَنِي سَندِي ڳالِهڙِي.[ سُر سامونڊي - پڳھ ۽ سامونڊين سڱ ]
• وَڻِجاري وائِي، سَدا آھي سَفَرَ جِي، آيَلِ اِھائِي، مُون کي ماري ڳالِهڙِي.[ سُر سامونڊي - آيا وڻجارا ]
• سو ساھَڙُ سا سُهڻِي، سائِرُ پُڻ سوئِي، آھي نِجو ئِي، ڳُجُهہ ڳُجهاندَرِ ڳالِهڙِي.[ سُر سھڻي - پاڻ م کڻ، گهڙو ڀڳو گهورئو ]
• اَکِيُون پيرَ ڪَري وَڃِجي پَرَ وَڃِجي، سُپيرِيان جِي ڳالِهڙِي، ڪَنھِن سان ڪِينَ ڪِجي، لِڪائَي لوڪَ کان، ڳوٺان ڳُجَهڙِي نِجي، مَحبَتِيءَ…[ سُر سھڻي - وايون ]
• آيَلِ پُنِيُون، ماءَ، مُون مُرادُون پُنِيُون، جِھَڙِي پِريان ڳالِهڙِي، تِھَڙِي ٻِي نَہ ڪا، ڪِجي تَہ ڪوڏُ ٿِئي، سُڄي تَہ سِيباءِ،…[ سُر سھڻي - وايون ]
• وارو مُون وَڻاھُ، ڪا سُڌِ سُونھَپَ جِي نَہ ڏِئو، اِيءَ اِھائِي ڳالِهڙِي، شَجَرَ سُڻيجاھُ، چوٽِيين چاڙھيجاھُ، تَہ مُوڙھِيءَ ڪو مُنھُن…[ سُر معذوري - ھاڙھو پنڌ ]
• ٻيُون سَڀَ سَڱِيڻِيُون سَرَتِيُون، مُون چُکَ سين چاءُ، اَندَرِ آھي ڳالِهڙِي، ڪوھِيارِي جِي ڪا، لَڳُمِ ذَرو واءَ، سَڄو سَڱُ نَہ…[ سُر حسيني - ٻاروچا، فراق ۽ وصال ]
• ڇَپَرَ ڇِنا پيرَ، ھَلِي ھَلِي ماءَ، ڪوھِيارِي جِي ڪا، ڳِنِهو ڀُڻان ڳالِهڙِي.[ سُر حسيني - لَڪ لَڪيُون ۽ ڪُٺل ]
• رُڳو رَنجائو، سُپيرِيان جِي ڳالِهڙِي، ڏُونگَرِ ڏولائو، ڏِيندا مُون ڏيرَ وِئا.[ سُر حسيني - ڇپر، لوٺيي، حُج ۽ ھاءِ ]
• ھوتَ ھَلَندي جي ڪِيُون، مُون سين ڳالِهڙِيُون، ھاڙِھي وِندُرَ وِچَ ۾، سَمَرُ سي ٿِيَڙِيُون، کُوءِ سي راتِڙِيُون، جي پِرِينءَ پُڄاڻا…[ سُر حسيني - وڳ قطارون ۽ ڪاروُن ]
• ڪوھِيارِي جِي ڪا ماريندِيَمِ ماءَ، جا مَنَ اَندَرِ ڳالِهڙِي، چَڙھان ڏاڍِين ڏُونگَرين، سُپيرِيان جي ساءِ، ھوتَ ھَلَنِ آئُون وِھان، تان…[ سُر حسيني - وايون ]
• مَڱَ نَہ جَهلِيا مُورَھِين، نَہ مُون پَنڌُ پَري، ڳِنِهِي آيُسِ ڳالِهڙِي، ڳُجِهي تو ڳَري، سا سَمُجِهج سورَٺِ وَرَ، ويندُسِ ڪِينَ…[ سُر سورٺ - سائل گهُري سِر ]
• چارَڻَ ٻولِجِ ڪِي ٻِئو، گهُرِيُئِي سو گهورِيان، گهَرُ سورَٺِ نَہ پَڙي، جان تَندُ بَرابَرِ تورِيان، ڳُجِهي آھِمِ ڳالِهڙِي، آءُ اوري…[ سُر سورٺ - سائل گهُري سِر ]
• جو وِچان ويرِيَنِ آيو، سو مَڱَڻَھارُ مَ موٽاءِ، جا جِيءَ اَندَرِ مُون ڳالِهڙِي، سا پاندِ پَلَئِي مُون پاءِ، جو گهُران…[ سُر سورٺ - ماتام ۽ موڪلاڻي ]
• جَو تَعلَقُ رَکي تَندُ سين، سو مُون پَلَئِي پاءِ، سُڻُ تُون، ڪَرِيان ڳالِهڙِي، آيُسِ آڳاھِينءَ جاءِ، ھِيءُ ھِينئَرَ ئِي ھَلاءِ،…[ سُر سورٺ - ماتام ۽ موڪلاڻي ]
• بَروئي جِي بانِي، ڪَنھِن کان سِکِيين سُپِرِين، آڻي ڏِيندَءِ ھَٿَ ۾، مَسُ قَلَمُ ڪانِي، حَرَفُ پُڇَندَءِ، ھيڪِڙو، ظاھِرُ زَبانِي، تَنِي…[ سُر بروو سنڌي - صُورت فانِي ۽ مڙه مقام ]
• ڀَرِ ڀَنجُهوءِ ويھِي، ڪِھَڙِي ڪَندين ڳالِهڙِي، ڍَڪي ھَلَندَءِ ڌُوڙِ ۾، ڪَنڌِ ڪَلَرُ ڏيئِي، ڄاڃِي ماڃِي موٽِئا، وَرُ وَنِيءَ ڏيئِي، خَبَرَ…[ سُر بروو سنڌي - صُورت فانِي ۽ مڙه مقام ]
• آتَڻَ مَٿي گوجَريين، اوچتو آيوسِ، سِرِ سيلا ڳَلِ ڪَچُئا، گهُورُنِ تِنِ گهايوسِ، ڇَھَ مَھِينا ڇوھَ مان، پاسي ڀَرِ پِئوسِ، مَنجِهہ…[ سُر راڻو - خابرو ڪاپڙي ۽ گُجر ]
• راڻا نَہ ڄاڻان، ڪِيئَن وِڏُوھِيين وَلَها، اَچِي ڪاڪِ ڪَنڌِنِ ۾، پَرَچِي ڏي پاڻا، تَہ سوڍَلَ سِياڻا، ڳُجُهَہ ڳَرَھِئان ڳالِهڙِيُون.[ سُر راڻو - راڻو راحت، رُٺو ڪاڪ ]
• اَڱَڻِ جهوڪي ڪَرَھو، وِيَڙين جِيئَن واري، مُون کي ٿِي ماري، سوڍا اُھائِي ڳالِهڙِي.[ سُر راڻو - موٽ ۽ پرچ راڻا ]
• مُون سي ڏِٺا ماءَ، جَنِي ڏِٺو پِرِينءَ کي، ڪَري نَہ سَگهان ڪا، تَنِي سَندِي ڳالِهڙِي.[ سُر کاھوڙي - ڏوٿِي، ڏُٿ، ڏُونگر ]
• ڀَڪُلِئا ڀُڻَنِ، دَلَقَ گَڏِئو ڌُوڙِ ۾، ڳالِهيُون ڳَھِلي لوڪَ سين، پَڌَرِ پَئِي نَہ ڪَنِ، ڪا مُلِ آھي تَنِ، مُون پِريان…[ سُر کاھوڙي - ڏوٿِي، ڏُٿ، ڏُونگر ]
• کاھوڙِي کِجَنِ، پَسِئو پورِھِيَتِ ويسَرا، سي ڏوٿِيئَڙا ڏُورِ وِئا، رِڃُنِ جٖي رَھَنِ، ڪا مُلِ آھي تَنِ، مُون پِريان جِي ڳالِهڙِي.[ سُر کاھوڙي - ڏوٿِي، ڏُٿ، ڏُونگر ]
• ڪِ ڪي کاھوڙِي، ڇَپَرَ ۾ سَڏُ ٿِئو، اَڳي ٿِي سُئِي، اُنِهين سَندِي ڳالِهڙِي.[ سُر کاھوڙي - ڏوٿِي، ڏُٿ، ڏُونگر ]
• ھِي ڪَنَ گاڏُھان وِڪِڻِي، ڪَنَ ڪي ٻِئا ڳِنهيجِ، تَنِي سين سُڻيجِ، پِريان سَندِي ڳالِهڙِي.[ سُر رامڪلي - جوڳي، سامي ۽ ڪن ڪپڻ ]
• دِلِئان دُورِ نَہ ڪِيجي، پِياري والَڙِي سا ڳالِهڙِي، رانجَهنِ والا زَھرُ پِيالا، شَربَتُ ڪَري پِيجي.[ سُر رامڪلي - وايون ]
• مَٿان مَنَھَن مُنھِنجي، ڪَنھِن اُڏايو ڪانءُ، ڳِنِهِي آيو ڳالِهڙِي، سَندِي سُپيرِيان، جيڏِيُون جاڙَ ڪِيانءَ، سومِ ھُوندَ سَنِيھَڙو.[ سُر پورب - ڪانگ ]
• چَنيسَرَ جي چِتَ ۾، ڪا جَا اَڳُ ھُئِي، مَڻيي سَندِي ڳالِهڙِي، تِھان پوءِ ٿِي.[ سُر ليلا - مڻيو چنيسر، ليلا سھاڳڻ ]
• ڪَرِ ڪي ڳالِهڙِيُون، ڪَنڊا ڍورَ ڌَڻِيَنِ جُون، ڪَنھِن پَرِ راتِڙِيُون، ڪَنھِن پَرِ ڏِينھَن گُذارِيَئُون؟[ سُر ڏھر - ڪنڊا، ڍور، پٽيھل اڪ ]
• چوري چَنجُورَنِ سين، کوٽي کَنيائُون کُوھَ، لاکي سَندِي ڳالِهڙِي، رَکِيائُون مَنجِهہ رُوحَ، پَڌَرِ ناھِ پاٻوھَ، اَندَرِ اورَڻُ پِرِينءَ سين.[ سُر ڏھر - لاکو ڦلاڻي، ريٻاڙي ۽ اوڏ ]
• گُنگي جي ٻُجَهنِ، اَدَبُ ڪِجي اُنِ جو، نَنڍِي وَڏِي ڳالِهڙِي، سَڄَڻَ ٿا سَمجَهنِ، تُون ڪِيئَن اَڳِئان تَنِ، وَڃِئو وِلَلِين واتَ…[ سُر جاجڪاڻي - سٻڙ، سيڪڙو ۽ مڱڻھار ]
• مِيُون مَڱڻَھارَ کي، جَڏھِن مُنجهائي، اُونڌِيُون ڪَري ڀانئي، سَنيُون سِڌِيُون ڳالِهڙِيُون.[ سُر جاجڪاڻي - سٻڙ، سيڪڙو ۽ مڱڻھار ]
• ڪاپي مان ڪِينَ ٿِئو، جان ڀيرِئُمِ ڀَلِيءَ ڀَتِ ، سُڌِ نَہ آيَمِ سُٽَ جي، پاڻان موڙِھِئَمِ مَتِ، اَندَرِ وَھي اُبَتِ،…[ سُر ڪاپائتي - چائت ۽ محبت ]
• نِينھُن نِھائِينءَ جان، ڍَڪِئو ڪوھُ نَہ ڍِڪِيين، ڄَرَ ڄيري ڇَڏِي، تَہ ڪِيئَن پَچَندا ٿانءَ، سَندي ڪُنڀاران، ڪَنِ ڪَريجا ڳالِهڙِي.[ سُر رِپ - اندر، سٻر ۽ نھائين ]
• کَران وِجُهہ مَ واتِ، ڍولَ ھَمارِي ڳالِهڙِي، مَڇُڻ رَتِي راتِ، ڪا اورَڻَ ۾ اوڻِي ٿِئي.[ سُر آسا - کَرُ ۽ حوصلو حيرت ]
• اَلتِيَمِ جا ھِنيان، سا نَہ سَلتِيَمِ ساھَ کي، سُپيرِيان جِي ڳالِهڙِي، لِڪايَمِ لوڪان، ويئِي جَي وَسان، پَڌَرِ پيئِي پِرِينءَ ري.[ سُر آسا - ترڪ، ڪلمو ۽ سرمو ]
• سُپيرِيان جي ڳالِهڙِي، اَندَرِ رَھِي نَہ گَهٽَ، جُھ مَھِراڻَ مَوجَ ڪِي، تَہ ڇاڳُرَ سَھي نَہ سَٽَ.[ سُر آسا - ترڪ، ڪلمو ۽ سرمو ]
• سُڻِي ساڻيھَ ڳالِهڙِي، لَھِي وِئا لوھَ، اَندَرَ جا اَندوھَ، لَٿا ڏُکَ سُکَ ٿِئا.[ سُر مارئي - سونھن وڃايم سومرا ]
• سُڻِي ساڻيھَ ڳالِهڙِي، وِھسي ويڙھِيچِي، سَڀَ سُڌِ پيَمِ سُومَرا، ھِتي ھُتي جِي، ڀينَرُ ۽ ڀيچِي، سُوايا سارِينِ مُون.[ سُر مارئي - سونھن وڃايم سومرا ]
• جَنِ جا ٿاڪَ ٿَرَنِ ۾، سَدائِين آهِينِ، خاصا کَٿا اُنِ کي، ڌَٻَرَ اُو ڌارِيَنِ، ڳالِهڙِيُون ڳارِينِ، سِتَمَ جِھَڙِيُون سُومَرا.[ سُر مارئي - سيئي سارئان سومرا ]
• سُھَمَ پَسان ٿِي سُومَرا، پِرِيَنِ ريءَ پيئِي، مُلِ رَساڻي مارُئين، مُون کي ڪو نيئِي، تَہ ساڻُنِ سَڀَيئِي، ڳُجُهہ ڳَرَهِيان ڳالِهڙِي.[ سُر مارئي - سيئي سارئان سومرا ]
• کائُرِ ڏانھَن کَڻِي وِئا، مُون سين ڪَري مَٽِ، مارُوئَڙا مَلِيرَ جِي، ڇَڏي وِئَڙا وَٽِ، ڪينِهي ڪي مُون وَٽِ، ڪَنھِن سان…[ سُر مارئي - کائر ڏانھن کڻي وئا ]
• نُورِيءَ جَي نَوازِئو، ٿِئو تَماچِي تي، گاڏي چاڙِھي گَندَرِي، ماڻُهو ڪِيَڙِيَيئن مي، ڪِينجُهرِ چُوندا ڪي، سَچُ سَڀَيئِي ڳالِهڙِي.[ سُر ڪاموڏ - تڙ تماچِي آيو ]
• ڪُسَرَ ڪَنگَنِ قَبَرُون، سُسَرُ ساڱاھيجِ، ھَنجَ ھُتي جِي ڳالِهڙِي، ٻَگهَنِ سين مَ ٻوليجِ، ماڙي تُون مَريجِ، چَئِجِ مَ ڪَنھِين چُنجَ…[ سُر ڪارايل - اڇو آب ]
• ڪَوَنرَ پاڙُون پاتارَ ۾، ڀَؤُنرَ ڀَري آڪاسِ، ٻِنهِي سَندِي ڳالِهڙِي، رازِقَ آندِي راسِ، تَنھِن عِشقَ کي شاباسِ، جَنھِن مُحبَتِي ميڙِئا.[ سُر ڪارايل - پاڙون پاتار ۾ ]
• ڪَوَنرَ پاڙُون پَتارَ ۾، ڀَؤُنرُ ڀِري ۾ سُڃَ، ٻِنهِي سَندِي ڳالِهڙِي، عِشقَ اِي اُھِڃَ، تَہ پُڻ مَرَنِ اُڃَ، جي پِيو…[ سُر ڪارايل - پاڙون پاتار ۾ ]