پورھيت، مزدور، ڪامڙيا، نوڪر.

A laborer, workman, a day laborer.

• جيڪِي مَنجِهہ جَھانَ، سو تارِيءَ تَڳي تُنھِنجي، لُطِفَ جِي لَطِيفُ چئَي، تو وَٽِ ڪَمِي ڪانَہ، عَدُلَ ڇُٽان آئُون نَہ، ڪو…[ سُر سريراڳ - سيوا ۽ سار ]
• گَهرين جٖي گهارِينِ، سي ڪَمِيڻِيُون ڪُوڙِيُون، وِڃائي وَرِي آيُون، مَحَبتَ جُون مُوڙِيُون، جٖي سَنجهي سَنڀوُڙِيُون، ساھَڙُ تَنِي سَڏَ ڪَري.[ سُر سھڻي - سانوڻ، سيارو گهڙي ۽ گهوري ]
• سانڀارا سَڏَ ڪِئو، اُڀا چَونِمِ اَچُ، ھِڪُ تِکو ئِي تارِ وَھي، ٻِئو ھَٿِ ڪَمِيڻِيءَ ڪَچُ، ساڻِي جَنِ سَچُ، ٻُجهان سي…[ سُر سھڻي - ساھڙ، اڀو آڇي ۽ سانڀارا ]
• ڏِسَڻَ ڪَرَ ڏارِي، اَندَرِ سَتِي سَسُئِي، اِنهين پَرِ آرِي، ڪانڌُ ڪَمِيڻِيءَ کَٽِئو.[ سُر معذوري - ڪاڪل ۽ جيسرميرياڻيون ]
• وِلاڙِيو وَڻين چَڙِهي، ڳِجُهنِ ٿِيندِي ڳاھُ، سَسُئِيءَ سُورِيءَ چاڙِھِئو، پِريان لَئي پاساھُ، ھُوءِ مِرُون ھِيءُ ماھُ، ڪِينَ ڪَمِيڻِيءَ رَکئِو.[ سُر معذوري - نہ گڏجڻ ۽ وڻين چڙهڻ ]
• اَڌَرَ نِڌَرَ اَڀَرِي، ويچارِي وَري، لالَڻَ لَئي لَطِيفُ چئَي، پُرِي پيرَ ڀَري، ڪَمِيڻِي ڪَري، ڪارُون ڪيچَ ڌَڻِيَنِ کي.[ سُر معذوري - اڌر نڌر ۽ ھيڪلي ]
• ڪيچان اوري ڪِٿَھِين، وَڻُ نَہ ويساھِين، ڪَمِيڻِي ڪيچِيَنِ لاءِ، پُورِجِ پَراھِين، تاڻِجِ تيڏاھِين، وارِجِ ڪا مَ وَرَڻَ جِي.[ سُر ديسي - ڪيچان آيو قافلو ]
• ڪَرِڙا ڏُونگَرَ ڪَھَ گهَڻِي، وِئا روڏا رِنگائي، رَھِيَسِ رَسُ لَطِيفُ چئَي، تَنھِن ڪَمِيڻِيءَ ڪاھي، ساڱاپي سيڻَنِ جي، ٿِي وِندُرِ واجهائي،…[ سُر ديسي - ڪرڙا ڏُونگر ]
• مُون ڀانيو مَھمانَ، ھَميشه ھُوندا پِرِين، ڪُھِي ڪَمِيڻِي ھَلِئا، ڪَھَلَ ڪِيائُون ڪانَ، ڏيئِي وِئَڙا ڏاھِ کي، سُورَنِ جا سامانَ، جورو…[ سُر ديسي - ڏيرن جو ڏمر ]
• جَتَنِ جا جيڏِيُون، ھُئَڙَمِ سُکَ سَرَتِيُون، پيرُ نَہ ڇَڏِيان پِرينءَ جو، جي ھوتُ ڪَري ھيڏِيُون، مُون ڪَمِيڻِيءَ ڪيڏِيُون، آھِينِ اُمِيدُون…[ سُر ديسي - جَت نہ مِٽَ ]
• جَتَنِ سين جَوابُ، ڪِھَڙو ڪَندِيَسِ جيڏِيُون، ڪُھِي ڪَمِيڻِي ھَلِئا، ڪَري ڏيرَ ڪَبابُ، آرِياڻِي آبُ، رَکُ ڪَمِيڻِيءَ جو ڪيچَ ۾.[ سُر ديسي - جَت نہ مِٽَ ]
• اَسِين ذاتِ پَرٽَ، پورھِيَتَ پُنهونءَ ڄامَ جا، ھوتُ کَٿُورِيءَ ھيرَئُون، مُون ۾ صابُڻَ ڇَٽَ، آتَڻَ ۾ اُکَٽَ، ڪَمِيڻِيءَ جِي ڪامَ…[ سُر ديسي - دانھُون ڪُوڪُون ]
• آئُون تانۡ اِھَڙِيائِي، جَا ٻانِهيءَ کي ٻائِي چَوان، مُون ڪَمِيڻِيءَ لاءِ، پُنهون ٿي پَرٽُ ٿِئو.[ سُر ديسي - دانھُون ڪُوڪُون ]
• ڇورِي نِدورِي، نَڪو مائِٽُ مُنڌَ جو، سَوين ھَلَنِ ساٿَ ۾، ڪَمِي ۽ ڪورِي، آئُون اُنَهنِ ۾ آھِيان، لَنگِهي ۽ لورِي،…[ سُر ديسي - دانھُون ڪُوڪُون ]
• ھي جٖي آيا ھيرَ، سي جَتَ نَہ پَسان جُوءِ ۾، آئُون تَرسان ھُو تَڪِڙا، پَٽِ نَہ کوڙِينِ پيرَ، ڀَنڀُولِيَسِ بَرَنِ…[ سُر ديسي - واٽُون ۽ سُور ]
• ڇا جي ڏِنگا ڏيرَ، مُنھِنجو ڏِينھُن ڏِنگو مَ ٿِئي، اُٺَنِ ۽ اوٺِيَڙَيَنِ جِي، ڇا وَھِيڻُو ويرَ، ھِيءَ ڪَمِيڻِي ڪيرَ، جَا…[ سُر ديسي - اڱڻ مٿي اوپرا ]
• جِيَسِ جِيَسِ وو جيڏِيُون، مُنھِنجو لالَڻُ آيو پيھِي، مُنھِنجا وِئَڙا سُورَ سَڀَيئِي، ھُئِي شِڪَستِي سَسُئِي، رازَ پُنهونءَ جي ريهِي، ڳالِهيُون…[ سُر ديسي - وايون ]
• ڪيچِ ڪَمِيڻِيءَ کي نِجا وو ٻاروچا، سانگُ سَسُئِيءَ جو ڪِجا وو ٻاروچا، ڏُکيءَ جا ڏيرا وو پانڌِيا، ڪَمِيڻِيءَ جا ڪيچَ…[ سُر ديسي - وايون ]
• ٻاروچي جِي ذاتِ، سَڄَڻَ ٻاروچي جِي ذاتِ، اُٺَ گُنگائي ھَلِئا، وائِي ڪِئائُون نَہ واتِ، جانِي جَتَ وَٺِي وِئا، تَنَ تَنِي…[ سُر ديسي - وايون ]
• اِيءُ ڪَمُ ڪَمِيڻِيَنِ، جِيئَن سُتِيئَن پيرَ ڊِگها ڪَري، نِنڊان نِماڻِينُ کي، اوڀالا اَچَنِ، ليٽين ڪِيئَن لَطِيفُ چئَي، ھارِي ريءَ ھوتَنِ،…[ سُر ڪوھياري - نِدورِي نِنڊ ]
• اوجاڳو اَڄاڻِ، ڪِيئِي نَہ ڪَمِيڻِيَنِ جِيئَن، آسارِي ايھِيءَ پَرِ، پَوي ڪيچِيَنِ سين ڪاڻِ، ٻانِهي چائِيين پاڻِ، ٿِي سَڄِيُون راتِيُون سُمهين.[ سُر ڪوھياري - نِدورِي نِنڊ ]
• جيھِي جٖي تيھِي، ٻانِهي ٻاروچَنِ جِي، حُجَتَ ھوتَ پُنهونءَ سين، مُون ڪَمِيڻِيءَ ڪيھِي، اَصلِ آرِيءَ ڄامَ جي، پَليءِ آئُون پيئِي،…[ سُر ڪوھياري - اُڊڪا ۽ ايلاز ]
• سَنجهي مُون نَہ سَنڀالِئو، تَہ ڪِي اوٺِي ڪَندا اِيئَن، ڪُھِي ڪَمِيڻِي ڪِيئَن، جَتَنِ راتِ جَڏِي ڪِي.[ سُر ڪوھياري - پڇتاءَ ۽ انومان ]
• آڻي لِکِئي لَنئُن لائِي، آئُون ڪا جوڙَ جَتَنِ جو، ٻَڙِي جيڏِيُون، آئُون ڪا ڪُڙُمُ ڪيچِيَنِ جو، ڪُھِي ڪَمِيڻِي ھَلِئا، ڪَھَلَ…[ سُر ڪوھياري - وايون ]
• آتَڻُ اورانگهي وِئا، ڪَري ڪَمِيڻِي ڪِيئَن، ھاڻي گُهرِجي ھِيئَن، جِيئَن ڏِجي باھِ ڀَنڀورَ کي.[ سُر حسيني - لَڙُ مَ لاڙائُو، جِيءُ ۽ آتڻ ]
• نَڪِي ٿِيان سَڱَ ۾، نَڪِي سَڱِيڻِي، آھِيان ڪَمِيڻِي، ذاتِ ٻاروچِيءَ نَہ جُڙانِ.[ سُر حسيني - ٻاروچا، فراق ۽ وصال ]
• تانۡ ڪا وَرِ ڪِجا، ڪَمِيڻِيءَ تي ڪيچِيا، آئُون اَوِھان جِي آھِيان، ٻانِهي ٻاروچا، دِلِاسي دوسا، مَتان مُون کي ڇَڏِيين.[ سُر حسيني - ڏورِڻ ۽ ڏسڻ ]
• تانۡ ڪا ڪِجا وَرِ، ڪَمِيڻِيءَ تي ڪيچِيا، آئُون اَوِھان جِي آھِيان، بَندِي بي سَمَرِ، ڪو ڪوھِيارا ڪَرِ، دِلاسو دِلگِيرِ کي.[ سُر حسيني - ڏورِڻ ۽ ڏسڻ ]
• مَرُ مَران مُون ڪَمُ، اَڪَمِي ڪامَ مَري، دوسِتَ پُڄاڻا دَمُ، رَھي سا رَنَ ٿِئي.[ سُر حسيني - ووءِ ووءِ ڪرڻ ۽ روئڻ ]
• اَچِئو مَرُ اَچَنِ، ٻاروچا ڀَنڀورَ ۾، پُٺِيءَ لَڳِي جَنِ، ڪَمِيڻِي ماڻُهو ٿِي.[ سُر حسيني - جِيئڻُ ۽ مَرڻُ ]
• ھَئَي ٿو وَڃي ھوتُ، آئُون ڪِي اَڳَڀَرِي ٿِيان، مَتان چوءِ بَلوچُ، ڪَمِيڻِيءَ مان ڪِينَ ٿِئو.[ سُر حسيني - جِيئڻُ ۽ مَرڻُ ]
• ڪَمِيڻِيَنِ ھَٿان، ٿِيَنِ مُوراھِين مَدِيُون، تُون ڪَرِ پاڻَ وَڙان، موٽُ سَٻاجها سُپِرِين.[ سُر حسيني - جِيئڻُ ۽ مَرڻُ ]
• جيڪي ڪَرِيان اِيئَن، جِيئَن ڪَمِيڻِي ڪا نَہ ڪَري، سَندو نالو نِينھَن، ڪَڏِھِين وَٺي ڪا نَہ ڪا.[ سُر حسيني - سؤُ سُک ۽ طالب، تات ]
• ڪَلَ نَہ پييَمِ ڪا تَہ ڪو ھوتُ وَٺِي ويندا، اَدا ڏيرا، ڪُھِي ڪَمِيڻِي ھَلِئا، ڀانڀَڻِ ڪَري ٻيرا، پَسان شالَ اَکِيُنِ…[ سُر حسيني - وايون ]
• ٻِيجَلَ کي ٻِيءَ راتِ ۾، سَڏايو سُلطانَ، تَہ اَڳي ڪو نَہ آيو، ڪو ڀيرِ تُنھِنجي ڀانَ، جانِئان جِيءُ جُدا ڪِئو،…[ سُر سورٺ - سائل گهُري سِر ]
• جَنھِن جو ڌَڻِيانَ ڌارَ، ٻيلِي ناھِ ڀَنڀورَ ۾، ڪَمِيڻِيءَ جِي ڪانَہ ڪِي، ساٿَ لَڏِيندي سارَ، عالَمَ جا سَردارَ، وارِجِ واڳَ…[ سُر بروو سنڌي - دل جو دلبر ]
• مَولو ڪَندو ماڙِ، مُنھِنجِي اللهُ ڪَندو، ھادِي ڏيئِي ھَٿَڙا، مَنجهان چِڪَڻِ چاڙِھِ، ھُو جو ويرِي واٽَ جو، سو سائِين نيئِي…[ سُر بروو سنڌي - وايون ]
• ڏِجاھُ ڍَاٽِيءَ ڍولَ کي، سَنِيھو ساري، مُون کي ڦَٽُ فِراقَ جو، مَينڌَرا ماري، اَچين نَہ واري، ڪَرَھو ڪَمِيڻِيءَ تي.[ سُر راڻو - رُس مَ رُسڻ گهورئو ]
• ڪَرَھو ڪَمِيڻِيءَ تي، سوڍا وارِ سُڄاڻَ، ڪوھُ ڪَرِيان ڪاڪِ کي، تَنِ تَوِھِين ڏي تاڻَ، لاھي غَيرَ گُمانَ، اَڱَڻِ آءُ اُڪَنڊِيين.[ سُر راڻو - رُس مَ رُسڻ گهورئو ]
• ڏيئِي پاندُ پَناھَ جو، ڍَڪَ ڪِي ڍولِي، ڏِسِي عَيبَ اَکِيُنِ سان، باجَهہ ڀَرِئو نَہ ٻولِي، ڪَچِيُون ڪَمِيڻِيَنِ جُون، خاوَندُ نَہ…[ سُر راڻو - سوڍي صبر ۽ ڍولي ڍَڪِي ]
• رائو رِڃُ رَھُون، جِتي نِينھان نِڪَڻِي، لَڳئو پيرَ لَڪَنِ سين، ڇِڄِئو ٿِين ڇَھُون، تان ڪا سارَ لَھُون، ھوتَ ڪَمِيڻِيءَ سُپِرِين.[ سُر کاھوڙي - ڏوٿِي، ڏُٿ، ڏُونگر ]
• پِرِيَنِ پاتا پيرَ، آئُون ڪيرَ ڪَمِيڻِي آھِيان، مُون گهَرِ آيا مُون پِرِين، سُونھَڻَ لَڳا سيرَ، پِرِين آيائِي ھيرَ، اَسِين جِياسُون…[ سُر رامڪلي - اڄ نہ اوطاقن ۽ جياسُون ]
• ڍولا اولا نَہ سَھان، آڏا اڏِيَئِي جي، ڪانڌَ ڪَمِيڻِيءَ کي، نيئِي وِھارِجِ وِچَ ۾.[ سُر ليلا - مڻيو چنيسر، ليلا سھاڳڻ ]
• ڍولِئا ڍيلِ مَ مُون، ڪانڌَ ڪَمِيڻِي آھِيان، سِڪَ تُنھِنجِيءَ سُپِرِين، ڀيري وِڌَيَسِ ڀُون، مُون وَرُ تُونھِين تُون، تو وَرَ وَھُون…[ سُر ليلا - مڻيو چنيسر، ليلا سھاڳڻ ]
• اُٿِي سورِ ٻُھارِ، لِيلان لُڇُ مَ ايتِرو، ڍولو اڱَڻَ ٻَھارِ، ڪانڌُ ڪَمِيڻِي آيو.[ سُر ليلا - ھاڻي ويٺي رو ]
• ڪانڌَ ڪَمِيڻِي آھِيان، ھَلايان نَہ حُجَتَ، چَنيسَرَ جي چِتَ، ڪَٽُ نَہ لايان ڪَڏِھِين.[ سُر ليلا - ھاڻي ويٺي رو ]
• جي مُون کي وَرَ وِھارِيين، مَٿي ھَٿُ ڏيئِي، پاڙي ۾ پيئِي، ھُوندَ ڪانڌَ ڪَمِيڻِي گهارِئان.[ سُر ليلا - ڏيئي جي ڏھاڳ ]
• مَ ڪَرِ ڍولَ ڍِلو، ناتو نِماڻِيُنِ سين، ڪونِهي ڪَمِيڻِيَنِ جو، بِگَرِ تو بِلو، تُنھِنجو نانءُ نِلو، وَٺِئو ويٺِي آھِيان.[ سُر ڏھر - نانءُ، ٻاجهہ ۽ ڪانڌ ]
• اُتِ ڪا ڪَمِي ڪِيرَتِ جِي، ڪِيرَتِ ڪَرِيين ڪوھُ، بندو جَو ڪَمُ ڪَري، سو سَڀوئِي ڏوھُ، تُون پارَسُ آئُون لوھُ، سَڃِيين…[ سُر جاجڪاڻي - سٻڙ، سيڪڙو ۽ مڱڻھار ]
• آڌِيءَ اُٿِيَنِ تي، جيلان پاڻِي پاتارَنِ ۾، وارو ويسَلِيُنِ کي، ڏِينھان ڪو نَہ ڏي، مُون ڪَمِيڻِيءَ کي، مَٿان کُوهَ کَڻِي…[ سُر مارئي - چرن چڻڪن چت ۾ ]
• مُون مَ کَسيجاهُ لوئِي، مِيان عُمَرَ، مُون مَ کَسيجاهُ، آئُون جَا نِماڻِي لَڪَنِ لوڏِي. ساڻُ پُلاهَ نَہ پاڙِيان، سَندي ڏورَنِ…[ سُر مارئي - وايون ]
• ھِيري ھَٿُ وِڌائِين، ھِيري ھَٿُ کَنيائِين، اي مُون يا اللهُ ويھِي ساٽِينِ وِچَ ۾، نَوازِشَ نُورِيءَ جي، آھي تَماچِيءَ تائِين،…[ سُر ڪاموڏ - وايون ]