پنھنجي ملڪ جو، ڏيھي، مُلڪي، ڳوٺائي، وطني، ساڻيھي.

Of one’s country, native, and indigenous.

• ديسِي سيڻَ ڪِجَنِ، پَرَديسِي ڪِھَڙا پِرِين، لَڏِئِو لاڏُوڻا ڪَرِئو، موٽِئو ڏيھَ وَڃَنِ، پُڄاڻا پِرِيَنِ، ڪِجي بَسِ ڀَنڀورَ کان.[ سُر ديسي - وديسي وَرُ ]
• دَرَبانِي دَرُ کولِ، آئُون پَرَديسِي مَڱِڻو، ٻِئا گهُرَندا دولِ، آئُون سُوالِي سِرَ جو.[ سُر سورٺ - ڏنو سر ڏياچ ]
• راڻي جِيءَ رِھاڻِ ۾، ڪو آديسِي آيو، چوڏھِينءَ ماھَ چَنڊَ جِيئَن، ڪِئو سامِيءَ سَھائو، لَٿو اُونداھو، جوڳِيءَ سَندِيءَ جوتِ سين.[ سُر راڻو - خابرو ڪاپڙي ۽ گُجر ]
• راڻي جِيءَ رِھاڻِ مان، ڪو آيو آديسِي، کَٿُورِيءَ خُوشِبُوءِ سين، وِلاتَ سَڀَ واسِي، سُوڌو سَناسِي، اُتاھِين ٿِي آيو.[ سُر راڻو - خابرو ڪاپڙي ۽ گُجر ]
• جوڳِي اِيئَن جَهرَڪِئو، جِيئَن اُونداھِيءَ ۾ آڳِ، آديسِي عِشقَ جِي، لائي آيو لاڳِ، ويٺو تَنھِن سَڀاڳِ، جِيئَن ڪوسُ ڏِھاڙِي ڪاڪِ…[ سُر راڻو - ھلو ھلو ڪاڪ ۽ ڀُونءِ ]
• آسَڻَ پَسِئو اُنِ جا، اوڇِنگارُون اَچَنِ، آيَلِ آديسِيَنِ جا، مُون کي ماڳَ مُھَنِ، پاڻان وِڌِيَسِ پَٽَ تي، لاھي لاھُوتِيَنِ، راڙي…[ سُر رامڪلي - آءٌ نہ جِيئندي ان ري ]
• ٽي ڏِينھِن ٽَمَڪائِينِ، دُونھِيُون دائِرَنِ ۾، ميڙِئو ڪَڻِڄَ ڪاٺِيُون، جوڳِي جَلائِينِ، سَندِيُون کامَڻَ خَبَرُون، آديسِيَنِ آھِينِ، ڳُجُهہ نَہ ڳالَهائِينِ، لِڪا…[ سُر رامڪلي - ڏھاڙي وارتا ]
• چوٿين ڏِينھِن چَوگانَ ۾، ڪَنھِن جَنھِن پَھِ پِئا، اَندَرِ آديسِيَنِ جي، اَچَنِ جوشَ جِھا، وَھمَ پِريان جي وَڍِئا، تَنِ ۾…[ سُر رامڪلي - ڏھاڙي وارتا ]
• پِئا ڪَنھِن پَرياڻَ ۾، ڇَھين ڏِينھِن ڇَڻِي، اَندَرِ آديسِيَنِ کي، ڌُرِيائِين ڌَڻِي، ٻَري ٻاجهارا ڪِئا، کانئي خاڪِ کَڻِي، پِنِئو پَنجَ…[ سُر رامڪلي - ڏھاڙي وارتا ]
• چوڏَھين ڏِينھِن چَلِي وِئا، جوڳِي مَٿي جُوءِ، اُتي آديسِيَنِ جِي، لَڳي سَينَ صُبُوحِ، راوَلَ اِنَهِين رُوءِ، لِڪا ڀُوڻَنِ لوڪَ ۾.[ سُر رامڪلي - ڏھاڙي وارتا ]
• سَترَھين ڏِينھِن سَنباھِيُون، سامِيَنِ سِٽائُون، ڪَڙا ڪَچڪولَنِ ۾، ڳولي ڳُتائُون، اُٿِي آديسِي ھَلِئا، جوڙي جَڙائُون، سِڪَ نَہ سَلتائُون، لِڪا ڀُوڻَنِ…[ سُر رامڪلي - ڏھاڙي وارتا ]
• اُوڻِهئين ڏِينھِن امرَ ۾، آديسِي آھِينِ، ڪَنھِن پَرِ اچي ڪاپَڙِي، لکِئي ٿا لاھيِنِ، نَڪِي اڏِئائُون نِجُهَرا، نَڪِي ٿا ڊاھِينِ، ويٺا…[ سُر رامڪلي - ڏھاڙي وارتا ]
• وَرَنِ وِيھين ڏِينھَن تي، سامِي سُڃاڻِئو، پاڻُ پَچائِينِ پُورَ ۾، آديسِي آڻِئو، مالَهائُون مارِئو، لِڪا ڀُوڻَنِ لوڪَ ۾.[ سُر رامڪلي - ڏھاڙي وارتا ]
• ٻاوِيھين ٻاڻُ لَڳو، آديسِيَنِ اَچِي، ڪَنھِن جَنھِن ڪيفَ ڪَڪورِئا، مَنجهان مَچَ مَچِي، لانگوٽِئا لالُ ٿِئا، اِنَهِينءَ پَهِہ پَچِي، ھَلِئا وِئا…[ سُر رامڪلي - ڏھاڙي وارتا ]
• چووِيھِينءَ چَلَڻَ جِي، ويراڳِيَنِ وائِي، ھَولُ ڪَري ھَلِئا، سَناسِي سائِين، آديسِيَنِ اُڪِيرَ سين، لالَ پِريان لائِي، سامِي سَوائِي، لِڪا ڀُوڻَنِ…[ سُر رامڪلي - ڏھاڙي وارتا ]
• جوڳِي جَڳِ نَہ وَڳِ، جَڳُ نَہ ڏِٺو جوڳِيين، آديسِي عالَمَ کان، لاھي چُرِئا لَڳِ، سامِي ٿِئا سَرَڳِ، تَڪِيا پَسُون تَنِ…[ سُر رامڪلي - ڪن ڪٽ ڪاپٽ ڪاپڙي ]
• تَڪِيا تاڪِيائُون، وِئا رَمَندا رامَ ڏي، کِجان خَبَرَ نَہ لَھان، آديسِيَنِ آئُون، ڪَنھِن کُوڻِ کَنيائُون، ڪاڏي وِئا ڪاپَڙِي.[ سُر رامڪلي - ڪن ڪٽ ڪاپٽ ڪاپڙي ]
• سامِيَنِ سَمَرُ سُورَ، گُوندَرَ گَبَرِيُنِ ۾، جوڳِيَنِ جَڙِئا جانِ ۾، پَيغامَنِ جا پُورَ، آديسِي اَسُورَ، وَڄائي واٽَ ٿِئا.[ سُر رامڪلي - ڪن ڪٽ ڪاپٽ ڪاپڙي ]
• نِسوروئي ”ناھِ“ جِي دِلِ ۾ دُونھِين پاءِ، آڻي آڳِ اَدَبَ سين، ٻاري جانِ جَلاءِ، جَا آديسِي عِشقَ سين، سا لاھُوتِي…[ سُر رامڪلي - جوڳي، سامي ۽ ڪن ڪپڻ ]
• مُونا طُورُ سِيناءَ ، سَندا سَناسِيَنِ، سَجِدَہ گاھَ سامِيين، گوڏا گودَڙِيَنِ، فَڪَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَىٰ ، ٿا نانگا اِيئَن…[ سُر رامڪلي - آديسي ۽ مونا طور سينا ]
• مُونا طُورُ سِيناءَ ، سَندا سَناسِيَنِ، پُورَڀِ کَنيو نَہ پاڻَ سين، بُعدُ بيراڳِيَنِ، رِدا آھي رازَ جِي اوڇَڻُ آديسِيَنِ، قُربُ…[ سُر رامڪلي - آديسي ۽ مونا طور سينا ]
• آديسِي آديسُ، ھِتان ڪَري ھَلِئا، ڪاپَڙِيَنِ قَلبَ ۾، ڪِئو ڏُوراڻو ڏيسُ، ويراڳِي نَئُون ويسُ، راوَلَ ڍَڪي رَمِئا.[ سُر رامڪلي - آديسي ۽ مونا طور سينا ]
• آديسِيَنِ اَدَبُ، آھي اَکَڙِيُنِ ۾، تَنِ جو حَسَبُ نَسَبُ ناھِ ڪِي، نَہ اَبائِي نَہ اَبُ، سامِيءَ کي سَڀَين پَريين، رُوحَ…[ سُر رامڪلي - آديسي ۽ مونا طور سينا ]
• پَرينديئي پَنڌِ ٿِئا، گَنجو ڇَڏي گامُ، تَنِ ويھِي ڪِئو نَہ وِچَ ۾، آديسِيَنِ آرامُ، گُرُوءَ سَندي گَسَ ۾، ڪِئائُون تَنَ…[ سُر رامڪلي - آديسي ۽ مونا طور سينا ]
• آيَلِ آديسِيَنِ جُون، اَڌَ لَڳِيُون آھِين، وِھو وِھائِينِ، ڪا قَضاني راتِڙِي،[ سُر رامڪلي - آديسي ۽ مونا طور سينا ]
• نااُميدِي آجِڪو، اوڇَڻُ آديسِيَنِ، سَدا سُکِ وَسَنِ، طالِبَ تَقدِيرَ تي.[ سُر رامڪلي - سڳا سيلهيون ۽ نااميدي ]
• نااُميدِي آجِڪو، اوڇَڻُ آديسِيَنِ، ڪَڏِھِين تازِيءَ پُٺِ تي، ڪَڏِھِين ھيٺِ ھَلَنِ، سامِيَڙا سَمُنڊَ ۾، تُنبي جِيئَن تَرَنِ، جٖي واڳُو واتِ…[ سُر رامڪلي - سڳا سيلهيون ۽ نااميدي ]
• ڪَرِ ھِئارَ ھَلَڻَ جِي، ويٺو پُڇين پَرُ، اَڄُ آديسِي مَرُ، صُباحَ مَرَندو سَڀَڪو.[ سُر رامڪلي - سڳا سيلهيون ۽ نااميدي ]
• نَڪِي نَمَنِ ناٿَ کي، ناٿُ نَہ نَمائينِ، جاٽا ڪَنِ نَہ جوڳَ کي، جوڳُ نَہ جُھارينِ، اُھِڃاڻِيُون آڻِينِ، آديسِي اِلَماسَ جُون.[ سُر رامڪلي - بازار، ناٿ، گرو ۽ ھرنام ]
• سَنجهي رَھَنِ سُمَهِي، وِچِينءَ ويٺا ھُونِ، آڌِيءَ راتِ اُٿِي ڪَري، راوَلَ رَتو رُونِ، وِھاڻِيءَ واٽنِ تي، پاسا کوڙِئو پُونِ، مَھيسِي…[ سُر رامڪلي - قوت ڪڙايا ۽ پوڄا ڪار ]
• اَڄُ نَہ اوطاقُنِ ۾، تازا پَٿَرَ ڪَکَ، آديسِي اُٿِي وِئا، پيئِي اُڏامي رَکَ، سامِي کَڻِي سَنکَ، وَڄائي واٽَ ٿِئا.[ سُر رامڪلي - اڄ نہ اوطاقن ۽ جياسُون ]
• اَندَرِ آديسِيَنِ کي، اَمُلَ ڪِي اوطاقَ، مَڻي دارَ بَقاءَ ڏي، تاڙِيُون ڏِنائُون طاقَ، خَوابَنِ مَٿي خَوابَ، لَڌائُون لَطِيفُ چئَي.[ سُر رامڪلي - الله، آدم، جوڳي ۽ سنياسي ]
• جِتي ايرُ نَہ ڀيرُ، سا جُوءِ سُڃاتِي جوڳِيين، اُتي ڏيئِي پيرُ، آسَڻَ آديسِيَنِ ڪِئا.[ سُر رامڪلي - الله، آدم، جوڳي ۽ سنياسي ]
• جِتي عَرشُ نَہ اُڀُ ڪو، زَمِينَ ناھِ ذَرو، نَڪو چاڙاھو چَنڊَ جو، نَڪو سِڄَ سَرو، اُتي آديسِيَنِ جو، لَڳو دَنگُ…[ سُر رامڪلي - الله، آدم، جوڳي ۽ سنياسي ]
• حييَئُون حالُ پِرايو، آديسِيَنِ احوالُ، نانهِن ڪِئائُون نَفسَ کي، مَنجهانَ زُھِدَ زَوالُ، لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّىٰ تُنفِقُوا ، پاڻُ ڪِئائُون…[ سُر رامڪلي - ٽيھ اکري ]
• فَييَئُون فِڪرَ فِراقَ ۾، آديسِي آھِينِ، سَڳا سيلِها گَبرِيُون، جوڳِي جَلائِينِ، إِنَّ ٱلَّذِينَ فَتَنُواْ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ، سَناسِي ساھِينِ، سَنگَتِ سَنوارِينِ…[ سُر رامڪلي - ٽيھ اکري ]
• الِفَئُون آديسِيَنِ کي، سَدا سُورَ چُرَنِ، اَندَرِ تَنِ آديسَ جا، مَحَبتَ مَچَ ٻَرَنِ، اُلُفَتَ عَزِيرِي ناھِ ڪا، نَڪِي جَهنگِ ھَلَنِ،…[ سُر رامڪلي - ٽيھ اکري ]
• آسِرو آھي، موٽِي اِيندا، مُون نَہ ڇَڏِيندا پاڻَ پَسَندا، پَٿَرِ وارَ پِرِينءَ لَيءِ، ويھُ تُون وِڇائي، ڏُکَ لاھِيندا ڏِيلَ مان،…[ سُر رامڪلي - وايون ]
• راوَلُ رَھي نَہ راتِ، جيڏِيُون مُنھِنجو راوَلُ رَھي نَہ راتِ، ڪوھُ ڪَرِيندِيَسِ ڪانڌَ ري، وِھاڻِيءَ پِرِڀاتِ، مِٽَ نَہ مَعذُورِيَنِ جا،…[ سُر رامڪلي - وايون ]
• نانگا نِنڊ نَہ ڪَنِ، لوچَنِ لاءِ پِرِيَنِ جي، باھِيُون بيراڳِيَنِ جُون، ڀِنِيءَ ڀَڙِڪا ڪَنِ، ھلو سيڪيُون ھَٿَڙا، مَٿي تَنِ مَچَنِ،…[ سُر رامڪلي - وايون ]
• شالَ اوڏڙا آھِنِ، ٻَڙِي جيڏِيُون، پَلَڪُ پِريان ري نَہ رَھان، نَڪِي ھيٺِ نَہ بيٺِ ڪِي، کِدا تان نَہ کَڻَنِ، اُپَڙِي…[ سُر رامڪلي - وايون ]
• پُورَڀِيا پُوري وِئا، آسَڻَ اَڄُ صُبوحِ، کَٿُورِيءَ خُوشِبُوءِ، آھِ آديسِي گِيا.[ سُر پورب - جوڳي ]
• خِيما جَنِ کَڻِي، مَٿي پُورَڀَ مَنڊِئا، آيَلِ تَنِ آديسِيَنِ کي، پَسِئو ٿِيان پَڻِي، جِيءَ ۾ جَڙَ ھَڻِي، نانگا وِئا نِڪِرِي.[ سُر پورب - جوڳي ]
• جُوءِ جيڏاھِين جوڳِيين، نيڻَ تيڏاھِين نِتُ، آيَلِ آديسِيَنِ کي، ڏي چاڙِھيڪا چِتُ، سامِيَنِ جو سَنگَتُ، سارِئو ٿِي سُورَ چَران.[ سُر پورب - جوڳي ]
• جُوءِ جيڏھِين جوڳِيين، نِتُ تيڏاھِين نيڻَ، آيَلِ آديسِيَنِ جا، وِرھُ ٿِئَمِ ويڻَ، ڪَري سَناسِي سيڻَ، ھِينئَڙي حالُ پِرايو.[ سُر پورب - جوڳي ]
• سامِي چائِيين سُکُ طَلَبِيين، ھو مَ ھُوندَنِ جِيئَن، لاھُوتِي لَطِيفُ چئَي، ھُونِ نَہ آديسِي اِيئَن، سي ڪاپَڙِي ڪِيئَن، جٖي تَعلَقَ…[ سُر پورب - سامي سنياسي ]
• سامِي چائِيين سُکُ طَلَبِيين، وارِيين نَہ ويراڳُ، لاڳاپا لَطِيفُ چئَي، ڇَڏي جوڳِي جاڳُ، جِيئَن تُون ڀُڻِين سَنِرو، اِيءُ آديسِي اَڀاڳُ،…[ سُر پورب - سامي سنياسي ]
• مَنَ مُنڊائُون پييُون، مُون کي سامِيَنِ ساڻُ، نَہ ڪِي کَڻَنِ پاڻَ سين، نَڪو ساڻُنِ پاڻُ، پُرِئا پُورَڀَ پَنڌَ ڏي، ڄاڻِي…[ سُر پورب - وايون ]