مومل راڻي جي مشھور عشقيه قصي جو هيرو. ننڍو راجا. ننڍڙي علائقي جو والي. جاگيردار. سومرا گهراڻي جي پوئين حاڪم همير سومري جي وزير جو نالو ”سوڍو“، ٺڪر.

Hero of Moomal Rano folk tale. Landlord, Name of a miniter of Hameer Soomro king.

• بَندَرَ باروبارِ، مُلُ نَہ مَلي وارِيين، فَقيراڻي پارِ، اَمُلَ ڏيِنِ اَتورِيا.[ سُر سامونڊي - وايون وڃڻ جون ]
• آئُون نَہ گَڏِي پِرِينءَ کي، آيو عِزرائِيلُ، جوراڻي سين جيڏِيُون، نَڪو قالُ نَہ قِيلُ ، آيو مَوتَ دَلِيلُ، مارِيندو مُرادَ…[ سُر معذوري - نہ گڏجڻ ۽ وڻين چڙهڻ ]
• وَٽِ سورِيندي وَلَها، وِئَڙو تيلُ ٻَرِي، موٽُ مُسافِرَ سُپِرِين، چانگي تي چَڙِھي، راڻي لَئي رَڙِي، ويئِي وِھامِي راتِڙِي.[ سُر راڻو - ڏِيئا، تيل ۽ مھمان ]
• سُورَجَ شاخُون ڪَڍِيُون، اوٺِي نَہ آيو، راڻي رَنجائو، ڏِنو مُنھِنجي ڏِيلَ کي.[ سُر راڻو - ڏِيئا، تيل ۽ مھمان ]
• راڻي سين رِھاڻِ، ڪَندِي ھُيَسِ ڪاڪِ ۾، موٽائي مَينڌَرو، اللهَ اَڱَڻِ آڻِ، سي ھَنڌَ پَسِئو ھاڻِ، وَڃي ھِنيُون وِرڄِئو.[ سُر راڻو - ڏِيئا، تيل ۽ مھمان ]
• ڪَندِي ھُيَسِ ڪاڪِ ۾، ھَي راڻي سين رِھاڻِ، اَچِي پَسو جيڏِيُون، پِرِين وِڏوڻُو پاڻَ، سي ھَنڌَ پَسِي ھاڻِ، وارِيءَ جِيئَن…[ سُر راڻو - ڏِيئا، تيل ۽ مھمان ]
• ڪيڏانھَن ڪاھِيان ڪَرَھو، چوڏِسِ چِٽاڻو، مَنجِهين ڪاڪِ ڪَڪورِي، مَنجِهين لُڊاڻو، راڻو ئِي راڻو، ناھِ راڻي ريءَ ڪِي ٻِئو.[ سُر راڻو - ڏِيئا، تيل ۽ مھمان ]
• لُوٺِيَسِ لُڊاڻي، پَسان جو پِرِيَنِ ري، جيڏِيُون جيھائِي ڪِي، سيڄَ سُڃِي راڻي، ھَلِبو ھاڻي، ويرا ڪاڪِ وِھُ ٿِي.[ سُر راڻو - ڏِيئا، تيل ۽ مھمان ]
• چَندَنَ سين چِڪَ ڪَري، جِتِ رَنيائِين راڻي کي، ھاڻي اُنِين ڀيڻِيين، وِرِھَ وَراڪا ڏي، سوڍو سُڃَ ڪَري، مُومَلَ ماڻي ھَلِئو.[ سُر راڻو - چندن، لوڊي، ڪاڪ ڇڏڻ ]
• لوڊِي لَکَ اَچَنِ، رُوءِ راڻي جي ناھِ ڪو، ھِڪُ اَکِيُون ٻِئا اَڱڙا، پَرِ ۾ ٿا پَچَنِ، سي ڪِيئَن مَينڌَرا مَچَنِ،…[ سُر راڻو - چندن، لوڊي، ڪاڪ ڇڏڻ ]
• رُوءِ راڻي جِيءَ ناھِ ڪو، سوڍو سَوائِي، لُڊُوڻِئان لَطِيفُ چئَي، لالِي تَنھِن لائِي، ڪانِهي ٻِي وائِي، ٿِئو مِڙوئِي مَينڌَرو.[ سُر راڻو - چندن، لوڊي، ڪاڪ ڇڏڻ ]
• رُوءِ راڻي جِيءَ ناھِ ڪو، سوڍو سَڀَنِي سُونھَن، لاٿائِين لَطِيفُ چئَي، مَٿان، دِلِيَن دُونھَن، ڪانِهي ٻِي وِرُونھَن، ٿِئو مِڙيوئِي مَينڌَرو.[ سُر راڻو - چندن، لوڊي، ڪاڪ ڇڏڻ ]
• رُوءِ راڻي جِيءَ ناھِ ڪو، ڪو سوڍا ٻِئا سُڄاڻَ، نِسورِيائِي نِينھَن جي، ڪَشِئائِين ڪَمانَ، ڇَڏي وِئا ڇوھَ ۾، دَعوائُون دِيواۡنَ،…[ سُر راڻو - چندن، لوڊي، ڪاڪ ڇڏڻ ]
• جانۡ جانۡ ناھِ نَصِيبَ ۾، مُومَلَ مَينڌَرو، پُوندوءِ جِمَ پانھِين وَرين، مَنجهان پِرتِ پَرو، راڻي لَئي مَ رو، ويھُ طَعني…[ سُر راڻو - چندن، لوڊي، ڪاڪ ڇڏڻ ]
• راڻي جِيءَ رِھاڻِ ۾، ڪو آديسِي آيو، چوڏھِينءَ ماھَ چَنڊَ جِيئَن، ڪِئو سامِيءَ سَھائو، لَٿو اُونداھو، جوڳِيءَ سَندِيءَ جوتِ سين.[ سُر راڻو - خابرو ڪاپڙي ۽ گُجر ]
• راڻي جِيءَ رِھاڻِ مان، ڪو آيو آديسِي، کَٿُورِيءَ خُوشِبُوءِ سين، وِلاتَ سَڀَ واسِي، سُوڌو سَناسِي، اُتاھِين ٿِي آيو.[ سُر راڻو - خابرو ڪاپڙي ۽ گُجر ]
• سَڱُ ڪَري سين شِينھَن، ڪَنڌُ مَ ڦيرِجِ ڪيڏَھِين، رَمِج راڻي پُٺِ ۾، نِرتو مَنجهان نِينھَن، اُونءَ مَ وَسِجِ عامَ تي،…[ سُر راڻو - ھلو ھلو ڪاڪ ۽ ڀُونءِ ]
• تَنِ باغَنِئُون بَسِ، جي ڪَنڌِيءَ ڪاڪِ ڪَڪورِئا، سوڍي ريءَ سَرَتِيُون، ڪاڪِ نَہ اَچِي ڪَسِ، راڻي پائي رَسِ، تَنُ ٻيڙِي، جِيئَن…[ سُر راڻو - ھلو ھلو ڪاڪ ۽ ڀُونءِ ]
• راڻي سَندو رُوحَ ۾، پَسُ جو پَڳَھُ پِئومِ، ٻيڙِيءَ جِيئَن ٻَڌِي وِئو، سوڍو ساھُ سَندومِ، وِھَڻُ وِھُ ٿِئومِ، جاڳِئو تي…[ سُر راڻو - ھلو ھلو ڪاڪ ۽ ڀُونءِ ]
• ڪَري موٽَ مَينڌَرو جي لُڊوڻِئان لالُ، گهَرُ مِڙيوئِي گهورِيان، ھُوندَ پَنھِنجو حالُ، راڻي ڌاران راڄَ ۾، مُون نَہ گُهرِجي مالُ،…[ سُر راڻو - رُس مَ رُسڻ گهورئو ]
• سوڍا سُورَ سُڪايُون، اَکِيُون آبُ نَہ ڪَنِ، راڻي جِيءَ رِھاڻِ کي، وِڏُوڻِيُون وَتَنِ، سي ڪِيئَن مَينڌَرا مَچَنِ، جٖي تو سوڍا…[ سُر راڻو - رُس مَ رُسڻ گهورئو ]
• نَئُون نِياپو آيو، راڻي وَٽان راتِ، لَڌِيسُون لَطِيفُ چئَي، ڪَنان ڏاتَرَ ڏاتِ، ڪِھَڙِي پُڇي ذاتِ، جٖي آيا سي اَگِهئا.[ سُر راڻو - راڻو راحت، رُٺو ڪاڪ ]
• راڻي جِيءَ رِھاڻِ کي، رُوحُ ڪَري رِيھُون، باغَ سَڙِي بُٺُ ٿِئا، وَڻَنِ جُون وِيھُون، ڪاڪِ مَٿي ڪِيھُون، پَسو پَرَڏيھِيَنِ جُون.[ سُر راڻو - راڻو راحت، رُٺو ڪاڪ ]
• راڻي رِڻُ ڪِئو، جيڏِيُون مُنھِنجي جِيءَ سين، مَنُ مَينڌَري وَڍِئو، ڌُٻِي ڌَڙُ پِئو، ٻُجهان ٻَھَرِ وِئو، ھِنيُون ھَنڌِ نَہ اَڳِيين.[ سُر راڻو - راڻو راحت، رُٺو ڪاڪ ]
• جيڏِيُون مُنھِنجي جِيءَ سين، راڻي رِڻُ ڪِئو، قَلبُ ڪاڪِ ڪَنڌِنِ ۾، پُرزا ٿِي پِئو، ٻُجهان ٻِيءَ وِئو، ھِنيُون ھَنڌِ نَہ…[ سُر راڻو - راڻو راحت، رُٺو ڪاڪ ]
• راڻي رَنجُ لَکايو، ھِتان وَڃِي ھُتِ، ميڙِ مُنجان ٿِي مَينڌَرا، ڀُوڻِ اَواھِنجي ڀُتِ، اِيءَ نَہ رُسَڻَ رُتِ، اَڃا مَحَبتَ مورَ…[ سُر راڻو - راڻو راحت، رُٺو ڪاڪ ]
• راڻي جي رُسَڻُ جو، دِلِ ۾ اٿُون داڳُ، مُون کي ڏِيئِي ڏُھاڳُ، ڍولو ڍٽِ قَرارِئو،[ سُر راڻو - راڻو راحت، رُٺو ڪاڪ ]
• راڻي جي رُسَڻَ جو، دِلِ ۾ اَٿُون داڳُ، وَٺِي وِئو پاڻَ سين، سَڀوئِي سُھاڳُ، مُون کي ڏيئِي ڏُھاڳُ، ڪاھي وِئو…[ سُر راڻو - راڻو راحت، رُٺو ڪاڪ ]
• ڪوجو ڪَٽَرُ ڪاڪِ مان، راڻي کي رَھِئو، ماڳِ نَہ اَچي مَينڌَرو، ايڏو سُورُ سَھِيو، موٽِي تَنھِن مَحلاتَ ۾، وَري تان…[ سُر راڻو - راڻو راحت، رُٺو ڪاڪ ]
• اللهَ سوڍَلُ آڻِيين، جانِي اَٿَمِ جوئِي، مُورِ نَہ مَٽِيان مَينڌَرو، مَنجهان سِڪَ سوئِي، راڻي سين روئِي، قِصا ڪَندِيَسِ ڪاڪِ جا.[ سُر راڻو - موٽ ۽ پرچ راڻا ]
• سِڪي ھِنيُون سَڌَ مَري، راڻي جِيءَ رِھاڻِ، موٽائي مَينڌَرو، اللهَ اَڱَڻِ آڻِ، تان مُون پَئي نَہ ڪاڻِ، صَباح وِچِ سَرَتِيين.[ سُر راڻو - موٽ ۽ پرچ راڻا ]
• تِيئَن مان وَڏو ڀاڳُ، جِيئَن راڻي گهَرِ راڄِيُون، مُومَلَ ويٺي ماڻِئو، سوڍي جو سُھاڳُ، تَنھِن کي ڪِھَڙو ڏُھاڳُ، سَڌَرُ جَنھِن…[ سُر راڻو - موٽ ۽ پرچ راڻا ]
• ڪاڪِئا قاصِدُ آيو، راڻي پاسِ رَمِي، چَڙُھ مُحَّمَدَ مُصطَفيٰ، دوسِتَ دَمُ دَمِي، نَڪو خَوفُ خَطِرو، نَڪو غَمُ غَمِي، ڪونِهي ٻِئو…[ سُر راڻو - ڪاڪ قاصد ۽ آسڻ ]
• اَچِئو آتَڻَ وارِيُون، مُون کي طَعنا ڏِينِ تي، ڪِيئَن ڪَرِيان ڪاڏي وَڃان، مُون کي سوڍو سَجُهہ نَہ ڏي، پَٿَرِ وارَ…[ سُر راڻو - وايون ]
• ڏُورِ وَڃِئو ڏِينھَن لائي، ڪا مُنھِنجي سوڍي سَمجهائي، جيڏِيُون راڻي کي رَحمُ پَئي، ڇَنا مَنَھَن ماڙِيُون اوڏاھِين اَڏائي، ميڙِ مُنجان…[ سُر راڻو - وايون ]
• يييَئُون يَرُڪَ مَڪانَ ۾ ھَلَنِ اُڀَسَرا، سامِي سَفَرِ ھَلِئا، ڪَنھِن ڏوراڻي ڏيھا، اُھِڃَ آندائُون اِھَڙا، جَنِ مَنجِهہ ناھي ڊاءَ، فاذڪُرُونِي…[ سُر رامڪلي - ٽيھ اکري ]
• ھُئا لِيلان جا اَڳهيِن، مَٿي ماڙِيءَ ماڳَ، چَئِي چَنيسَرَ چاڙِھي، لَکين ڏيئِي لاڳَ، ٻِيُون راءَ ڀَرِ ڪَنبَنِ راڻيُون، ھِيءَ سوڀي…[ سُر ليلا - ھاڻي ويٺي رو ]
• ڪَنڌِيين اڪَ ڦُلارِئا، سانگِ سُڪو گاھُ، مَھِراڻي وَٽان، رويو راڄُ رَضا ڪَري.[ سُر ڏھر - ڪنڊا، ڍور، پٽيھل اڪ ]
• باللہ آھِيان بَندَ ۾ ڌُئان ڪِيئَن ڌَٻَرُ، ويڻَ وَراڻي ناھِ ڪا، سُومَرو سَٻَرُ، مِيان مَھربانُ ڪَرِيين، اِلاھِي عُمَرُ، ويڙِھ پَسان…[ سُر مارئي - مارُن جو حال ]
• عُمَرَ اَباڻَنِ کي، چوٿِينءَ چِڪَنِ چاڪَ، مارُئِي مارُوئَڙَنِ جي، فَنا ڪِي فِراقَ، ڪاٺِيارا ڪَذاڪَ، ڪَنھِن ڏُوراڻي ڏيھِ وِئا.[ سُر مارئي - سارئان ۽ چڪن چاڪ ]
• تان تُون پَرِ پَرُوڙِ، لَڏَڻُ ضَرورِ، سُومَرا سِيلُ مَ ڀَڃُ سَتِنِ جو، ڏِينھَن ڏُھلا ڀانيان، پَھسَ پِريان جي پُورِ، اُڀِي…[ سُر مارئي - وايون ]
• جِھَڙِي سُونھَن سَندِياسِ، تِھَڙِو ڪِينجُهرَ ۾ ڪِينَ ٻِئو، رِيسَ راڻينِ ڇَڏي، وِھي ڪانَہ وَٽانسِ، مَڏَ مِياڻِيُون مَڪُڙِيُون، مِڙَئِي مَعافُ ٿِئاسِ،…[ سُر ڪاموڏ - تڙ تماچِي آيو ]