خبر، علم، معلومات، آگاھي، ڄاڻ، ڪَلَ. سَمَڪَ، پروڙَ. سمجهہ، اِدراڪُ، سُرت. خبرچار، سماچار، ڳالهہ، واءُ ساءُ، حقيقت، واقفيت، احوالُ.

Knowing, information, news, feeling, intution, know how

• سَگَهنِ سُڌِ نَہ سُورَ جِي، تَہ گهايَلَ ڪِيئَن گهارِينِ، پِئَلَ پاسو پَٽَ تانْ، واڍوڙِئا نَہ وارِينِ، پَر ۾ پَچَنِ پِرِينءَ…[ سُر يمن ڪلياڻ - حبيب ۽ طبيب ]
• سَگَهنِ سُڌِ نَہ سُورَ جِي، ٿا رُڻِڪَنِ رَنجُورِي، پِئا آھِينِ پَٽَ ۾، مَٿِنِ مامُورِي، لَڳيَنِ لَنئُن لَطِيفُ چئَي، سَدا جِيءَ…[ سُر يمن ڪلياڻ - حبيب ۽ طبيب ]
• تَنَ طَبِيبَ نَہ تُون، سُڌِ نَہ لَھين سُورَ جِي، سانڍِ پَنھِنجا ڊَڀَڙا، کَڏَ کَڻِي ۾ ڀُون، ڪانَہ گُهرِجي مُون، حَياتِي…[ سُر يمن ڪلياڻ - ويڄ ۽ دارُون ]
• ھارِئَا ويڄَ مُياسِ، سُڌِ نَہ لَھين سُورَ جِي، پِريان کي چُوندِياسِ، تَہ تَرسُ طَبِيبَنِ ڇڏِئو.[ سُر يمن ڪلياڻ - ويڄ ۽ دارُون ]
• تَنبُو طَبِيبَنِ، آڻي اَڱَڻِ کوڙِئا، دارُون ھِنَ دَردَ کي، ڦَڪِيُون فَرَقُ نَہ ڪَنِ، وِرِچِئو ويڄَ وَڃَنِ، سُڌِ نَہ پييَنِ سُورَ…[ سُر يمن ڪلياڻ - ويڄ ۽ دارُون ]
• کاڻا تَنِ کَٽِئو، اُجَهاڻَنِ اُونداھِ، جَنِ اَندَرِ ٻَرِي باھِ، اِيءَ سُڌِ سَڀَڪا تَنِ کي.[ سُر يمن ڪلياڻ - باھ ۽ ساڙو ]
• کاڻا کُوري وِچَ ۾، وِئا پَتَنگَ سَڀَ پَچِي، اُنِهين وَٽِ آتِش جي، سَڀَڪا سُڌِ سَچِي، موٽِئو ڪونَہ بَچِي، کامِي مِڙيئِي…[ سُر يمن ڪلياڻ - پتنگ ۽ باھ ]
• وِجهِج واٽاڙُوئَن تي، مَيخاني جِي ماڪَ، ٿِيندِي سُڌِ سَڀَ ڪَنھِن، ھَنڌِ ھَنڌِ پُوندِي ھاڪَ، پِرھَ جا پِياڪَ، جُھ سي اَڱَڻِ…[ سُر يمن ڪلياڻ - سري پيالو ۽ موکي متارا ]
• اورِيائِينِ آڻِينِ، ميڙِئو مُعلِمَ خَبَرُون، سا سُڌِ ڪَھِين نَہ ڏِينِ، جِتي وَھُ ويڌَ ڪَري.[ سُر سريراڳ - املهہ وکر ]
• سُونھان سُڌِيُون ڏِينِ، اِنَ ديواني دَرياھَ جُون، ڪوڙَ اوڏا ڪِينَڪِي، رُڳو سَچُ سودِينِ، عِجزَ جو اَڌ راتِ کي، وَڻِجُ وِھائِين،…[ سُر سريراڳ - اجگر لھرون ۽ جھاز ]
• پاڻِي سَھي نَہ پيرُ، لَهرِ نِياپو نَہ مُئي، آڻي ڏِيندُمِ ڪيرُ، سُڌِيُون سانڀارَنِ جُون.[ سُر سھڻي - تران، سڀت، ڏٺي ڏينھن ]
• ھَڏِ نَہ ساھُ سُڌِيرُ، دِلِ دَرماندِي دوسَ ري، پائي وِئا پِرتِ جو، زوراوَرُ زَنجِيرُ، جِيءُ جُسو جاڳِيرُ، ھاڻي مِلڪَ ھوتَ…[ سُر آبڙي - جِيئڻ، ور ۽ ھيڪاندي ]
• سُونھان چائِين سُڌِ نَہ ڏيِنِ، سَسُئِي پُڇُ مَ سي، مَتان تَوِھِين کي، واٽان وِرسائِينِ ڪِي.[ سُر آبڙي - ٿڪيائي ٿر ٿيلهہ ]
• سُونھان چائِين سُڌِ نَہ ڏِينِ، ڪو نَہ سُڄي سُونھون، دُکائي دُونھُون، وَٽان مُون واٽَ ٿِئا.[ سُر آبڙي - ٿڪيائي ٿر ٿيلهہ ]
• ڏَکا ڏُونگَرَ جا مِرُون، مَرُ ٿا مُون تي ڪَنِ، پُوندا ڪِينَ پَريٽِ تي، سَڌَرَ ٿا سُڄَنِ، سَڳائِيءَ جِي سَيِّدُ چئَي،…[ سُر معذوري - ڪتا ۽ ڪوھ ]
• وارو مُون وَڻاھُ، ڪا سُڌِ سُونھَپَ جِي نَہ ڏِئو، اِيءَ اِھائِي ڳالِهڙِي، شَجَرَ سُڻيجاھُ، چوٽِيين چاڙھيجاھُ، تَہ مُوڙھِيءَ ڪو مُنھُن…[ سُر معذوري - ھاڙھو پنڌ ]
• وارو مُون وَڻَراھِ، ڪا سُڌِ سُونھَپَ جِي نَہ ڏِيو، وِجِهي وَراڪَنِ ۾، مَعذُورِ کي مَ مُنجهاءِ، مَنجهان پَھَڻَ پِيادِيُون، ھادِي…[ سُر معذوري - ھاڙھو پنڌ ]
• وارو مُون وَڻِڪارِ، ڪا سُڌِ سُونھَپَ جِي نَہ ڏيِين، آھي اَسُونھِن جِي، مَٿي تو مَيارَ، وِڙِھِئا ويراڳَڻِ سين، لَڪَنِ جا…[ سُر معذوري - ھاڙھو پنڌ ]
• وِئا سُڃَ سَنجهي ڪَري، ڀينَرُ راتِ ڀِنِي، سُڌِ لَڏِيندي ساٿَ جِي، ڏيرَنِ ڪانَہ ڏِنِي، وِئَڙا سَڱُ ڇِنِي، ڏُکِي ڏولي ڏُونگَرين.[ سُر ديسي - جت، اُٺ ۽ ڌاريا ]
• توڏَنِ موڏَنِ تَڪِڙِي، ويچارِيءَ وائِي، جَتَنِ پانهِنجِيءَ جُوءِ جِي، سُڌِ نَہ سُڻائِي، جِيئَري جُدائِي، ڪيچِيَنِ سين ڪا مَ ٿِئي.[ سُر ديسي - ڏيرن ناھي ڏوھ ]
• سَڄَڻَ ميخُون ڏُونگَرين، ڏُونگَرَ ڀُونيُنِ ڪِيرَ، اِھَڙا سيڻَ سُڌِيرَ، ڪِينَ لَھَندِينءَ ڪي ٻِئا.[ سُر ڪوھياري - ڪوھ سان ڪچھري ]
• لَڄايا مُنھان، ساجُهرِ ٿي سيڻَ وِئا، پييَنِ ڀَنڀوران، سُڌِ مُنھِنجِيءَ ذاتِ جِي.[ سُر حسيني - بُرو ھو ڀنڀور ]
• ڏُکويُون ڏُسڪَنِ، ڪانَہ ڏُسڪي ڏُکَ ري، جَنِ وَٽان ھوتَ وَڃَنِ، سُڌِ سَڀَڪا اُنِ کي.[ سُر حسيني - سُور ۽ ڏکن ماري ]
• مُون نَہ پَروڙِئو ماءُ تان ڪا ھيڏِي ھوتَ ڪَندا، ٻاروچا ڪوھِيارا، اَنگهُنِ چاڙِھي اَنگُڙاَ، ڪَھِي ڪيچِ وِئا، سُڌِ نَہ اُنِ…[ سُر حسيني - وايون ]
• لَڳِيءَ جو لَطِيفُ چئَي، قالُ نَڪو قِيلُ، لِکِئي ناڀُون کوڙِيُون، نيڻين وَھي نِيرُ، ھِينئَڙا ٿِيءُ سُڌِيرُ، ڪالَهہ قَرِيبَنِ لَڏِئو.[ سُر بروو سنڌي - صُورت فانِي ۽ مڙه مقام ]
• ڀَؤُنرَ اَکِيُون ڀالا، نيزا نيڻَ پِرِيَنِ جا، يارُ ميڙِيين يا اَلا، جَنھِن سان ساھُ سُڌِيرُ ٿِئي.[ سُر بروو سنڌي - عاشق اکڙِيُون ]
• توکي ڌَڻِينَ ڌارِئو، ڪَرَھا ڪَرِ ڪَمائِي، تُنھِنجِي سُڌِ سَرواڻَ کي، آھي مَعلُومُ مِڙيائِي، ڪَرِ چانگا چَڱائِي، تَہ اَچيئِي ڪَمِ ڪَشالَ…[ سُر راڻو - ڏِيئا، تيل ۽ مھمان ]
• پيئِي جَنِي سُڌِ، گَنجي ڏُونگَرَ گامَ جِي، ڇَڏي ٻِي سَڀَ ٻُڌِ، لوچِي لاھُوتِي ٿِئا.[ سُر کاھوڙي - گنجي ٽڪر، پکيان پير ]
• جوڳي جاڙَ ڪَري، مُون ڀورِيءَ نَہ پُڇئا، ھُيون جَنِ ڳَري، سُڌِيُون سَندِيُون سَڄَڻين.[ سُر رامڪلي - قوت ڪڙايا ۽ پوڄا ڪار ]
• زييَئُون زاھِدَ زُھِدَ سين، پُختا ٿِئا پَچِي، ڪَڍِي ڇَڏِيائُون ڪُڙِه مان، ڪوجِهي ڳالِهہ ڪَچِي، اُبَٺِئا عِبادَتَ ۾، مانجِهي مَرِدَ مَچِي،…[ سُر رامڪلي - ٽيھ اکري ]
• آءُ ڪانگا وَڻِ ويھُ، سُڌِيُون ڏي ساڻيھَ جُون، چَڱا ڀَلا مُون پِرِين، ڪِ سُکِ وَسي ساڻيھُ، پِرِيَنِ لَيءِ پَرَڏيھُ، مُون…[ سُر پورب - ڪانگ ]
• آءُ ڪانگا تو ڏِيان، چِٺِي چورائي، سا وَڃِي ڏي مَحبُوبَ کي، لوڪان لِڪائَي، پِرِين پَڙَهائي، مانَ سُڌِ لَھَنِ سُورَ جِي.[ سُر پورب - ڪانگ ]
• آءُ ڪانگا ٻَھُ ڪولِ، سُڌِيُو ڏي ساڻيھَ جُون، جي آندَئِي عَجِيبَنِ جا، سي خَطَ خُوشِيءَ مان کولِ، آئُون سُڻان تُون…[ سُر پورب - ڪانگ ]
• پُورَڀَ ۾ وِئا پيھِي، تان مُون گهَڻو نِھارِئا، سُڌِ نَہ مُڪِي سَڄَڻين، جيھِي نَہ تيھِي، ھُئا پَرَڏيھِي، وَڄائي واٽَ ٿِئا.[ سُر پورب - جوڳي ]
• مُون ۾ عَيبَ اَپارَ، يارَ سَتارَ، آئُون جا، طامِعِ آھِيان توھَ جي. اَمُرَ اوڏِي نَہ وَڃان، نَھِيءَ ڪِيَسِ نِڪارَ، ھِنَ…[ سُر بلاول - وايون ]
• ڪاپي مان ڪِينَ ٿِئو، جان ڀيرِئُمِ ڀَلِيءَ ڀَتِ ، سُڌِ نَہ آيَمِ سُٽَ جي، پاڻان موڙِھِئَمِ مَتِ، اَندَرِ وَھي اُبَتِ،…[ سُر ڪاپائتي - چائت ۽ محبت ]
• نَہ ڪا ڪُن فَيَڪُون ھُئِي، نَہ ڪا مُورَتَ ماھَ، نَہ ڪا سُڌِ ثَوابَ جِي، نَڪو غَرَضُ گُناھَ، ھيڪائِي ھيڪُ ھُئِي،…[ سُر مارئي - ڪن فيڪون ۽ قيد ]
• مُون سين مارُوئَڙِيُون، ڪِھَڙِيءَ رِيتِ رُسَندِيُون، چوٽي ۾ جيڙُھ پِئو، پِيَنِ رَتُ ڄَيُون، نيڻين نِنڊَ وِھُ ٿِي، ساري ساڏوھِيُون، ھِتي…[ سُر مارئي - سونھن وڃايم سومرا ]
• سُڻِي ساڻيھَ ڳالِهڙِي، وِھسي ويڙھِيچِي، سَڀَ سُڌِ پيَمِ سُومَرا، ھِتي ھُتي جِي، ڀينَرُ ۽ ڀيچِي، سُوايا سارِينِ مُون.[ سُر مارئي - سونھن وڃايم سومرا ]
• ھِنَ مُندَ مارُو سَنِرا، ساڻيھَ مَنجِهہ سُڌِيرَ، ھِنَ کي لوھَ لَطِيفُ چئَي، ڪوٺِيَنِ اَندَرِ ڪِيرَ، مِھا مَنجِهہ مَلِيرَ، مِينھَن وَسَندا…[ سُر مارئي - لوھ نير، مند مارُو ]
• مارُوءَ جي مَذڪُورَ جِي، سُڌِ نَہ سُومَرِيَنِ، سَنڪو ناھِ سَرِيرَ ۾، تي اَلبيلِيُون اُٿِيَنِ، سَتُرُ جي سِکَنِ، تَنِ ويڙِهِيچو وُجُودَ…[ سُر مارئي - کائر ڏانھن کڻي وئا ]