دَمُ بابت
معنيٰ
ساھ، پساھ، جيءُ، جانُ، پِراڻ، سانس، جياپو، حياتي، زندگي، روح، چُوڻو، عمر، جِيو، آتما. جان، جنھن ۾ ئي محبوب موجود آهي. جيئن ”دَمُ نہ سُڃاڻَن.
Breathe, life. Boasting, price. A moment, instant. The stewing any thing over a slow fire. Asthma.
بيتن ۽ وائين ۾
- اَصلِ عاشِقَنِ جو، سِرُ نَہ سانڍِڻُ ڪَمُ، سَؤُ سِسِنِئان اَڳِرو، سَندو دوسان دَمُ، ھِيءُ ھَڏو ۽ چَمُ، پِڪَ پِريان جِي…[ سُر ڪلياڻ - سُوري، ڪاتي ۽ زھر ]
- اُوڄُون ڪَري عامَ کي، مُنجهايو مُلَنِ، اُوءِ پِريان ئِي پاسي ٿِئا، ٿا ڳَھَ ڳَھَ ڳالِهيُون ڪَن، ساھَئُون اوڏو سُپِرِين، لوچِئو…[ سُر يمن ڪلياڻ - پنا پڙهڻ ۽ ڪڙهڻ ]
- چوڏِينھَن چَنڊن اُڀِرِي، سَھِسين ڪَرِين سِينگارَ، پَلَڪَ پِريان جي نَہ پَڙين، حِيلَنِ ڪَرِين ھَزارَ، جِھَڙو تُون سَڀَ ڄَمارَ، تِھَڙِو دَمُ…[ سُر کنڀات - چنڊ ]
- چَنڊَ چَوانءِ سَچُ، جي مَٺِين نَہ ڀانئِيين، جو تو ۾ ٻَري مَچُ، سو پَدَمُ پِريان جي پيرَ ۾.[ سُر کنڀات - چنڊ ]
- نَہ آدَمُ نَہ حَوا ھو، نَڪِي خَلَقِيو، ڪاٿَي ھو تَڪِيو، تَڏِھِين تُنھِنجي رُوحَ جو.[ سُر سريراڳ - املهہ وکر ]
- ٻوڙِين چاڙِھِينِ تُون ڌَڻِي، ٻي جو دَعويٰ رَسي نَہ دَمُ، ھِنَ مُنھِنجي حالَ جو، ميھَرَ تي مَعلُومُ، رَکُ ڀيلي جو…[ سُر سھڻي - ساھڙ، اڀو آڇي ۽ سانڀارا ]
- مَتان گِهڙِين سُهڻِي، اَڄُ دَرياھَ ۾ دَمُ، ڪارِيءَ راتِ ڪُنَنِ ۾، ڪِھَڙو اَٿَئِي ڪَمُ، مَتان جاڳِي ڏَمُ، پُڇي پاڙي وارِيُون.[ سُر سھڻي - جيئري، ساھڙ ڌاران ]
- اوڇَڻُ گُهرِجي آجِڪو، پَکو نَہ، پِيتَمُ، دوسِتَ پُڄاڻا دَمُ، جا رَھي سا رَنَ ٿِئي.[ سُر سارنگ - سيڪارا سارنگ ]
- پاڻِيءَ مَٿي جُهوپَڙا، مُورَکَ اُڃَ مَرَنِ، ساھان اوڏو سُپِرِين، لوچِئو تان نَہ لَھَنِ، دَمُ نَہ سُڃاڻَنِ، دانھُون ڪَنِ مُٺَنِ جِيئَن.[ سُر آبڙي - ويھُ مَ مُنڌ ]
- ھيڪاندِيءَ ھوئِي، اُٿِي راتِ رَوان ٿِئا، ساھُ سَڳي ۾ سُورَ جي، پُنهون وِئو پوئِي، جيڏِيُون جَي مانۡ وَسِ جَتَ ھُئا،…[ سُر آبڙي - جِيئڻ، ور ۽ ھيڪاندي ]
- مَرُ تَہ موچارِي ٿِيين، جِيئَڻُ آڏو جَتَ، ھارِي ڪَرِ ھِمَتَ، تَہ ڏيئِي دَمُ دوسُ لَھين.[ سُر معذوري - منڌ ۽ موت ]
- ھَٿِين پيرِين مُونَڙِيين پُري پَنڌُ پَرَکُ، قَدَمُ ڪيچَ ڌَڻِيَنِ ڏي، وِجُهہ وَڌَندِي وِکَ، جي ھُونَئِي ھوتَنِ لَکَ، تَہ پَڙِجِ ڪومَ…[ سُر معذوري - منڌ ۽ موت ]
- ھَر دَمُ ھوتَ پُنهونءَ جو، ڏِسَڻُ ڀانِئجِ ڏِکَ، وَرُ ٻاروچاڻِي لِکَ، کُوءِ ٻارَھن ماھَ ٻِئَنِ سين.[ سُر معذوري - ڏُکِيءَ ڏک ]
- آئُون نَہ گَڏِي پِرِينءَ کي، سَھِسين سِجَ وِئا، ھَلَڻَ ويرَ ھِئان، ديکي شالَ دَمُ ڏِيان.[ سُر معذوري - نہ گڏجڻ ۽ وڻين چڙهڻ ]
- جَتَنُ ڪِجِ جَتَنِ جو، آيا ڪِ اِيندا، پُنهون تُنھِنجو پاڻَ سين، وَٺِي سي ويندا، دَمُ نَہ دَمِيندا، سِڌارِيندا ساڻيھَ ڏي.[ سُر ديسي - جَت نہ مِٽَ ]
- جي سيڻانِي سَڱُ، تي ٿِي ڏُونگَرُ ڏورِيان، وِئو ٻاروچو نِڪِرِي، اَنگهُنِ چاڙِھي اَڱُ، اُٺَ مَ پَلاڻِئو اوٺِيا، تان ڪو دَمِئو…[ سُر ڪوھياري - وايون ]
- مَرُ مَران مُون ڪَمُ، اَڪَمِي ڪامَ مَري، دوسِتَ پُڄاڻا دَمُ، رَھي سا رَنَ ٿِئي.[ سُر حسيني - ووءِ ووءِ ڪرڻ ۽ روئڻ ]
- تو دَرِ آيو راڄِيا، ٻِئا دَرَ ڪَري دُورِ، سائِلُ ٿو سَينَ ھَڻي، ھَر دَمُ آن حُضُورِ، ٻِئو نَہ مَڱي مُورِ،…[ سُر سورٺ - سائل در آئيو ]
- چارَڻَ چوٿِينءَ راتِ ۾، آءُ نِچُ آھِين جِيءُ، تُنھِنجو قَدَمُ پَدَمَ نَہ پاڙِيان، اَچِي ٿِيءُ جَمِيعُ، دانَ دَلُوچا دِلِ وَڻِيا،…[ سُر سورٺ - سائل گهُري سِر ]
- فانِي مِيان فانِي، دُنِيا دَمُ نَہ ھِڪِڙو، لَٽي لوڙُه کَڙَنِ سين، جوڙِيندا جانِي، ڪوڏَرِ ۽ ڪانِي، آھي سِرِ سَڀَ ڪَنھِن.[ سُر بروو سنڌي - صُورت فانِي ۽ مڙه مقام ]
- ڪاڪِئا قاصِدُ آيو، راڻي پاسِ رَمِي، چَڙُھ مُحَّمَدَ مُصطَفيٰ، دوسِتَ دَمُ دَمِي، نَڪو خَوفُ خَطِرو، نَڪو غَمُ غَمِي، ڪونِهي ٻِئو…[ سُر راڻو - ڪاڪ قاصد ۽ آسڻ ]
- جُزُ وِڃايو جوڳِيين، ڪُلَ سين آھِينِ ڪَمُ، آسَڻُ جَنِ عَدَمُ، آئُون نَہ جِيئَندِي اُنِ ري.[ سُر رامڪلي - آءٌ نہ جِيئندي ان ري ]
- ڪارِھين ڏِينھِن ڪَرَمُ، وَرِئو ويَراڳِيَنِ جو، جوڳِيَنِ جاٽائُون پُنِيُون، ھَلِي وِئا حَرَمُ، دائِمُ جَهلِئو دَمُ، لِڪا ڀُوڻَنِ لوڪَ ۾.[ سُر رامڪلي - ڏھاڙي وارتا ]
- عَدَمُ اوتارونِ، نااُميدِي نِجُهرو، رَضا راڄُ سَندونِ، ٻِئو مُوران مَڱَنِ ڪِينَڪِي.[ سُر رامڪلي - سڳا سيلهيون ۽ نااميدي ]
- اِجهو آدَمُ آيو، ڪُلِهي تي ڪوڏارِ، ٻَنِيءَ مَنجهان ٻارِ، کَنيائِين خُلَتَ جِي.[ سُر رامڪلي - الله، آدم، جوڳي ۽ سنياسي ]
- آدَمُ ڪَلَ اللهَ جِي، آھي جَلِيلَ سَندِي جاءِ، ڪَعبو اُھوئِي آھِ، پُوڄِئو ڪوھُ نَہ پُوڄِيين.[ سُر رامڪلي - الله، آدم، جوڳي ۽ سنياسي ]
- جو نَوازي ڏَڏَ، آسَرَ لاھِ مَ اُنَ جِي، اوڏايان اوڏو گهَڻو، ڪِھَڙا ڪَرِيين سَڏَ، ويھُ داتا جي دَرَ تي، لَنگها…[ سُر رِپ - وايون ]
- نَڪِي پَڙَهنِ ڪَلمُو، نَڪِي ٻُڌَنِ ٻانگَ، وِچان واري لانگَ، اُوءِ آڌُوتِي عَدَمُ ٿِئا.[ سُر آسا - ترڪ، ڪلمو ۽ سرمو ]
- اِيءُ ڪيھَرِ جو ڪَمُ، جِيئَن ھاٿِيءَ جو ھَڏُ گهُري، نِھوڙي ناڀُنِ سين، دَمائيسِ نَہ دَمُ، ڪِلي ويرَ قَدَمُ، کوڙي پَرَ…[ سُر ڪيڏارو - داستان پھريون ]
- جَنبوُ نَہ جُهونجارَ، سِينھَن وڏيئِي سَتَ سين، ڪيھَرِ ڪِلي وارَ، ھَر دَمُ ھَڻي ھَٿَ سين.[ سُر ڪيڏارو - داستان پھريون ]
- نَہ ڪا ڪُن فَيَڪُون ھُئِي، نَڪو لِڱُ لَحَمُ، بَنِئو ھو نَہ بُتَ ۾، اَڃا ڪِي آدَمُ، مُون تَوِھِين سين سَڱُ،…[ سُر مارئي - ڪن فيڪون ۽ قيد ]
- چِيري چِيري چَمُ، لُوڻُ لِڱَنِ لائِيين، مُون ڪُرَ اَڳي نَہ ڪِئو، اِهَڙو ڪوجهو ڪَمُ، جانۡ جانۡ دَعويٰ دَمُ، تانۡ تانۡ…[ سُر مارئي - جيھا جي تيھا ]