اونداهي، ڪاراڻِ رات جي. اَنڌ ڌنڌ. بي بندوبستي. ظلم.

Darkness, dark, blackness.

• کاڻا تَنِ کَٽِئو، اُجَهاڻَنِ اُونداھِ، جَنِ اَندَرِ ٻَرِي باھِ، اِيءَ سُڌِ سَڀَڪا تَنِ کي.[ سُر يمن ڪلياڻ - باھ ۽ ساڙو ]
• سَھِسين سِجَنِ اُڀِري، چوراسِي چَنڊَنِ، باللہ ري پِرِيَنِ، سَڀَ اُونداھِي ڀانيان.[ سُر کنڀات - چنڊ ]
• اُونداھِيءَ اَڌ راتِ ۾، پِرِينءَ پَسايو پاڻُ، چَنڊُ ڪَتِينُ ساڻُ، پيھِي وِئو پَڙِلاءَ ۾.[ سُر کنڀات - چنڊ ]
• چَنڊَ کي چورائي جُهڙَ جَهپيئيِ نَہ وَڃيين، اُونداھِي آھي، اَجهو عاشِقَنِ جو.[ سُر کنڀات - چنڊ ]
• چَنڊَ مَ اُڀِرُ سَنجَهہ، تَہ اُونداھِي اَجهو ڪَرِيان، ڀَري کَٿُورِيءَ ھَنۡجَ، رُٺا پِرِين پَھايانَ.[ سُر کنڀات - چنڊ ]
• چَنڊَ لڳنئِي مَنڊَ، سَنجهيئِي ٿو شِيخَ ٿِئَين، ڪَرِ اُونداھِي اَنڌَ، تَہ مِلان مَحبُوبَنِ کي.[ سُر کنڀات - چنڊ ]
• ماڻِڪُ ڦُٽِرو، توڙي ھِيرو ھوءِ، جوھَرُ اِنَ ياقُوتَ جو، اُھِسُ اڳاھُون پوءِ، ماڻِڪُ مُحَّمَدُ ھوءِ، اُونداھِيءَ ۾ سوجِهرو.[ سُر سريراڳ - صراف ۽ جوھري ]
• سونا وانءُ صَرافَ سِينءَ، لَڏو ھَڏِ مَ لاھِ، آھي تَنِ اُونداھِ، جَنِ جَواھِرَ ضايَع ڪِئا.[ سُر سريراڳ - صراف ۽ جوھري ]
• جاڳِي يارا جيڏِيُون پاڻُ پَرَنِجي، ھَلَندي حَبِيبَ ڏي، ويلو وِچِ نَہ ڪِجي، مَٿي اُھِسَ اُسِرِي، پَتَنگَ جِيئَن پَئِجيءَ، اَڳِئان اُونداھِيءَ…[ سُر سريراڳ - وايون ]
• ڪارِي راتِ ڪَچو گهَڙو، اُڻَٽِيھِين اُونداھِي، چَنڊَ نالو ناھِ ڪو، دَرياھَ دَڙَ لائِي، ساھَڙَ ڪارَڻِ سُهڻِي، آڌِيءَ ٿي آئِي، اِيءُ…[ سُر سھڻي - الست ارواح، کامڻ پچڻ ]
• راتِ اُونداھِي ريءَ گَهڙي، نَہ ڪا سِيڻاھِ ساڻُ، وِجِهي ويرَ مَ نَہ ڪَري، پِريان ڪارَڻِ پاڻُ، مَحَبتَ کي مَھِراڻُ سُڪِي…[ سُر سھڻي - الست ارواح، کامڻ پچڻ ]
• راتِ اُونداھِي ريءَ گَهڙي، مَٿان وَسِئو مِينھُن، ھِڪِڙو ڀَئُہ بيراھَ جو، ٻِئو سانڀاران شِينھُن، شالَ مَ ڇِڄي نِينھُن، گهِڙان گهورِئو…[ سُر سھڻي - الست ارواح، کامڻ پچڻ ]
• ڪو جَو وَرِئو واءُ، جِيئَن ٻَرُ ٻانھُنِ ڇڏِئو، اَڳي اِنَ تَڙان، آئُون اُونداھِيان اُڪِران.[ سُر سھڻي - ترھو، ڪچو ۽ ڪنڀار ]
• وَرُ اُونداھِي راتِڙِي، چانڊوڻِي چَنڊان، اوري ميھارا، مُنھُن مَ پَسان ڪو ٻِئو.[ سُر سھڻي - جيئري، ساھڙ ڌاران ]
• سَدا پُڇُ مَ سُهڻِي، اُونداھِي اَڌ راتِ ، پِريان ڏي پِرِڀاتِ، وانءُ ڏيٺاري ڏيھَ کي.[ سُر سھڻي - جيئري، ساھڙ ڌاران ]
• ڪامِلَ ڪَربَلا ۾، آيا سَيِّدَ شيرَ، سِجُ اُلَهِي سانجِهي ٿِي، مُنھَن اُونداھِيءَ ميرَ، ھَڻَنِ ھاتِڪَنِ کي، پانَوَ ڀَري پيرَ، ماري…[ سُر ڪيڏارو - ڪامل ڪربلا ۾ ]
• ماڻِڪُ مِٽُ سَندومِ، اُونداھِيءَ ۾ سوجِهرو، حَشَرَ ويلَ حِسابَ ۾، ڇَڏي نَہ ويندومِ، ساري سَڏُ ڪَندومِ، ڪوھِيارو ڪيچَ ڌَڻِي.[ سُر ديسي - وديسي وَرُ ]
• سَڀا سِياھِي آھي آرِيءَ ڄامَ ري، ڪَڏِھِين پَسي ڪانَہ ڪا، ريءَ لالَڻَ لالائِي، دُودُ دِلِ تان دُورِ ڪَري، ساڄَنَ صَفائِي،…[ سُر ديسي - اوٺي اُٻھرا ]
• وِئو سِڄُ وَڻَنِ تان، راسِيين رَتائِين، مُون کي مارِيائِين، آيَلِ اُونداھِي ڪَري.[ سُر حسيني - لَڙُ مَ لاڙائُو، جِيءُ ۽ آتڻ ]
• تانۡ تانۡ ڪَرَھَلُ ڪاھِ، جانۡ جانۡ آھي سوجِهرو، مَتان ٿِئي اُونداھِ، پيرُ نَہ لَھين پِرِينءَ جو.[ سُر حسيني - لَڙُ مَ لاڙائُو، جِيءُ ۽ آتڻ ]
• جوڳِي اِيئَن جَهرَڪِئو، جِيئَن اُونداھِيءَ ۾ آڳِ، آديسِي عِشقَ جِي، لائي آيو لاڳِ، ويٺو تَنھِن سَڀاڳِ، جِيئَن ڪوسُ ڏِھاڙِي ڪاڪِ…[ سُر راڻو - ھلو ھلو ڪاڪ ۽ ڀُونءِ ]
• جَو تو ڏِيو ڀانيو، سو سُورَجَ سُھائِي، راتِ وِھامِي ڏِينھُن ٿِئو، تَہ پُڻ اَنڌَنِ اُونداھِي، جَنِ ڏِٺو ڏِھائِي، تَنِ تَڪِيا…[ سُر رامڪلي - سڳا سيلهيون ۽ نااميدي ]
• ڏورَڻُ گهَڻو ڏاکَڙو، ڏورِ مَ ڏِييان ڌارَ، ڪوڙيِين لَکَ ھَزارَ، اِنَ اُونداھِيءَ اَنڌا ڪِئا.[ سُر رامڪلي - سڳا سيلهيون ۽ نااميدي ]
• پَڙَهنِ وَقتَ نِمازَ جا ۽ قَضا ساري ڪَنِ، پايو مُنھُن مُصحفَ ۾، راتو ڏِينھَن رَڙَنِ، اُوءِ مُٺا ڪِيئَن مَرڪَنِ، اَندَرِ…[ سُر آسا - آئون، تُون، روزا نمازُون ]
• وَڏِي تان اِنَ واٽَ ۾، ٻيلَپَ ٻِيائِي، آھي اُونداھِيءَ جو، شِرڪُ سَھائِي، چِٽِي چِٽائِي، اَلِفَ جي عَينَڪَ ۾.[ سُر آسا - من، گولو ۽ جنڊ ]
• ڏيرَنِ مُل ڏاڍائِي، يا اِلاھِي، آئُون آسُونھِين اَوَتَڙَ آڏا، چُوڻُو چُڻَنَ آئِيا، پَکِيَڙا پَرَڏيھِي، سَوَلِي ڪَرِيين سَچا ڌَڻِي، اَڳِئان اُونداھِي،…[ سُر آسا - وايون ]