مَڇِي بابت
معنيٰ
مہ، پاڻيءَ جو هڪ مشھور ساهوارو، پِسِي، ماهِي، مِين، حوتُ، جل تُوري، مَڇلِي، مَڇڙي.
A fish.

بيتن ۽ وائين ۾
- ڏَمَ کُٽَنَئِي ڏِينھَن،ويٺو جِيئَن وِلَلِيين، مَڇِيءَ مارَڳَ لائِيا، ھَڏَنِ مَٿان ھِينئَن، سي قَولَ ڀَڃَندِيَسِ ڪِيئَن، جي ٻَڌَمِ ٻيلايَنِ سين.[ سُر سھڻي - آڌيءَ اڌاڻ، ڏم ڏھڪار ]
- دائِمُ جَا دَرياھَ ۾، سا مَڇِي ڪِنِي ڪوھُ، آھيسِ اِيءُ اَندوھُ، پاڻِي ڪِٿي تَہ پِيان.[ سُر سھڻي - ساھڙ، اڀو آڇي ۽ سانڀارا ]
- ڪيھَرِ قَصَدُ ڪَبابَ سين، مَڇِي مُورِ نَہ کاءِ، جَي سِينھان سَؤُ لَنگهَڻين، توءِ نَہ لِکَ لَکاءِ، پيرُ تِتَھِين پاءِ، جِتِ…[ سُر ڪيڏارو - داستان پھريون ]
- تَڙِ تَماچِي آيو، سَڀَتِ ٿِي صَلاحَ، مورُ مَرَڪِي ھَلِئو، سَندو راڻِنِ راءُ، لَٿِي لُکَ لَطِيفُ چئَي، ڪِئو شَمسَ شُعاعُ، پِيڙِھِيءَ…[ سُر ڪاموڏ - تڙ تماچِي آيو ]
- تَڙِ تَماچِي آيو، وَرِي ٿِي وَراڻِ، ڪِينجُهرَ ٻِنهِي ڪَنڌِيين، راتو ڏِينھِن رِھاڻِ، پَرَچِي ويٺو پاڻِ، ٿِيُون مَرڪَنِ مَڇِيءَ وارِيُون.[ سُر ڪاموڏ - تڙ تماچِي آيو ]
- ڪِينجُهرَ ٻِنهِي ڪَنڌِيين، ٿِي گَندَرِي گُذاري، سُونگِي سَمي جا، اِيندَسِ اوتاري، جي مي مَڇِي نَہ ماري، تَہ پُڻ اُڀو ڏڪي…[ سُر ڪاموڏ - تڙ تماچِي آيو ]
- پَنَ پَٻَڻِ ڪُمَ ڪُوڻِيُون، بِھَ ڏوڏا ڏاجونِ، نِعمَتَ لوڙَهَ لَطِيفُ چئَي، کيڻُ مَڇِي کاڄونِ، رَھَنِ ٻَھَنِ سِرِ ٻانڌِينِ، دُورِ دَران…[ سُر ڪاموڏ - تڙ تماچِي آيو ]
- مالَ جَنِ جا مَڪُڙِيُون، ڄارا ۽ کارا، تَماچِيءَ جي تَڪِيي، اَچَنِ سَوارا، جي مِيءَ مَڇِيءَ مارا، سَمي سي سيڻَ ڪِئا.[ سُر ڪاموڏ - سمي سامهون گندري ]
- ڄارِيُون کارِيُون ڇَڄ ڇِپِرِيُون، جَنِ جِي مَحَبتَ مَڇِيءَ ساڻُ، رَھَنِ وِھَنِ سِرِ ٻانڌِيين، سَڀَڪا بَدِبُوءِ ھاڻِ، لُڌِڙَنِ جِيئَن لَطِيفُ چئَي،…[ سُر ڪاموڏ - سمي سامهون گندري ]
- تو دَرِ آيَسِ سامَ، ڄامَ سَما سامَ تُنھِنجي، نَہ سَمِي نَہ سُومَري، آھِيان گَندَرِي غُلامَ، آھي مُنھِنجي مُنھَن ۾، مَڇِيءَ…[ سُر ڪاموڏ - وايون ]
- ھِيري ھَٿُ وِڌائِين، ھِيري ھَٿُ کَنيائِين، اي مُون يا اللهُ ويھِي ساٽِينِ وِچَ ۾، نَوازِشَ نُورِيءَ جي، آھي تَماچِيءَ تائِين،…[ سُر ڪاموڏ - وايون ]
- ماڻِڪَ چُوڻُو جَنِ جو، ھَنجَ حُضُورِي سي، چِلُڙَ ۾ چُهِنجَ ھَڻِي، مَڇِي کِينِ نَہ اِي، لوڪَ نَہ لَکِئا تي، جيلانھَن…[ سُر ڪارايل - اڇو آب ]