آگم ڪيو اچن...

ا
ب
ٻ
ڀ
ت
ٿ
ٽ
ٺ
ث
پ
ج
ڄ
جهہ
چ
ڇ
ح
خ
د
ڌ
ڏ
ڊ
ڍ
ذ
ر
ز
س
ش
ص
ض
ط
ظ
ع
غ
ف
ڦ
ق
ڪ
ک
گ
ڳ
گهہ
ل
م
ن
و
ه
ي
ٻيا بيت
ڏائو چَڙِهئو ڏارَ تي، زاغُ… (بيت)
ڏائي چَڙِهي ڏارَ تي، ڪِي… (بيت)
ڏائي چَڙِھِي ڏارَ تي، ڪا… (بيت)
ڏاتارُ تَہ تُون، ٻِئا مِڙيئِي… (بيت)
ڏاتَرَ مُون ڏيکارِئو ھوتَنِ جو… (بيت)
ڏاتَرَ ڏاتَرَ ويندِي مُنڌَ ميھارَ… (وائِي)
ڏاتَرَ ۽ مَڱَڻي، ڪو نَہ… (بيت)
ڏاتِ نَہ آھي ذاتِ تي،… (بيت)
ڏاجَنِ تي ڏاجا، ڏُکِيءَ جي… (بيت)
ڏانگهَنِئُون ڏيرَنِ، جي ھُوندَ آندا… (بيت)
ڏاڍِي لُڪَ لَڪَنِ جِي، پَٽَنِ… (بيت)
ڏاڙِهي رَتَ رَتِياسِ، ڏَندَ تَہ… (بيت)
ڏاگها ڪِيمَ ڏَرو، اَڃا آرِياڻِي… (بيت)
ڏاگهَنِ لاھِين ڏاڻَ، اُٺَنِ ڏِين… (بيت)
ڏاگهَنِ ڏيرَنِ ساڻُ، ڪَرَھَنِ ڪيچِيَنِ… (وائِي)
ڏاگهَنِ ڏيرَنِ ڏُونگَرنِ، ڏُکَنِ آئُون… (بيت)
ڏاگهَنِ ۽ ڏيرَنِ، وَڃِي تَنگِ… (بيت)
ڏاھِي ھُيَسِ ڏيھَ ۾، سَرَتِيُنِ… (بيت)
ڏوري لَھُ ڏاتارُ، جِمَ وِھين… (بيت)
ڏوري لَھُ ڏُھاڳُ، جَنھِن ڪَرَ… (بيت)
ڏوري ڏوري ڏيھَ، ماءَ کاھوڙِي… (بيت)
ڏوري ڏوري ڏيھُ، ٿَڪِيَسِ ٿورو… (بيت)
ڏوري ڏِسِي ڏُونگَرين، واٽَ وِڃائِي… (بيت)
ڏورَڻُ گهَڻو ڏاکَڙو، ڏورِ مَ… (بيت)
ڏورِ مَ ريءَ ڏيِيي، ڏورَڻُ… (بيت)
ڏورِيان ڏورِيان مَ لَھان، ساٿِي… (بيت)
ڏورِيان ڏورِيان مَ لَھان، شالَ… (بيت)
ڏوٿِي سا ڏورِينِ، جا جُوءِ… (بيت)
ڏوٿِي ڏَسُ ڏِينِ، آيَلِ ٻاروچَنِ… (بيت)
ڏوٿِيا ڪو اوٺِيَنِ جو، مُون… (بيت)
ڏوٿِيَنِ چَيُسِ ڏورِ، ڪيچُ اَڳاھُو… (بيت)
ڏوھُ مُنھِنجي ڏينھَن کي، جَتَ… (بيت)
ڏيئِي جَي ڏُھاڳُ، مُون کي… (بيت)
ڏيئِي ريجُ رائُڪَ کي، ڪِيائين… (بيت)
ڏيئِي پاندُ پَناھَ جو، ڍَڪَ… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، اُٺَنِ چَڙِهي… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، باڪا چَڙِهي… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، بَرِ ڪاھي… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، جَهلي مَيَنِ… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، رَمِي وِئَڙا… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، مُٺِي آئُون… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، وارِيان تان… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، پائي اينڊَ… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، پائي پاکوڙا،… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، چانگَنِ تي… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، ڏيئِي ڏُوراڻا… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، ڪاھي ڪيچِ… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، ڪَرَھَلَ قَطاري،… (بيت)
ڏيرَ ڏَمَرِجِي ھَلِئا، گَسِ ڪَري… (بيت)
ڏيرَنِ مُل ڏاڍائِي، يا اِلاھِي،… (وائِي)
ڏيرَنِ ڏوھُ نَہ جيڏِيُون، ماءُ… (بيت)
ڏيرَنِ کي ڏائو، ھيرَ ھَلَندي… (بيت)
ڏيٺي سين ڏاتارَ، يارَ، ڪِي… (وائِي)
ڏيکارِيُسِ ڏُکَنِ، گُوندَرَ گَسُ پِرِيَنِ… (بيت)
ڏيھُ ڏِيھائِين ڏُورِ، پَرَ ڏيھان… (بيت)
ڏيھُ ڏِھائِين ناھِ، جِتي پيرُ… (بيت)
ڏَاڙِهي رَتَ رَتِياسِ، ڏَندَ تَہ… (بيت)
ڏَاگهَنِ ڏيرَنِ ڏُونگَرنِ، ٽِنهِي ڏِنَمِ… (بيت)
ڏَمَ کُٽَنَئِي ڏِينھَن،ويٺو جِيئَن وِلَلِيين،… (بيت)
ڏَمَرَ پاسو ڏُکَ سين، کانڌِ… (بيت)
ڏَمَرُ ڏُونگَرَ ڄامَ، سَکَرَ پاڻَ… (بيت)
ڏَمَرِئو تَہ ڏي، پَرَچِئو تَہ… (بيت)
ڏَمُ مَ جاڳي لو، مَ… (وائِي)
ڏَمُ ڏِھاڙِي ڏي، سَندا ميھَرَ… (بيت)
ڏَڏُ وَڏو ڏَڏُ، پاڻُ ڪوٺائي… (بيت)
ڏَڏُ وَڏو گهُري، ھوتاڻِيءَ ھَٿان،… (بيت)
ڏَڏُ ٿِي گُهرُ، ڇَڏِ وِڄا… (بيت)
ڏَڙَھ رِيا ريجَ ٿِئا، ڪِي… (بيت)
ڏَکا ڏُونگَرَ جا مِرُون، مَرُ… (بيت)
ڏَکا ڏُونگَرَ لاھِ، اَڳُ مُئِي… (بيت)
ڏَکا ڏُونگَرَ ڄامَ، مَ ڪَرِ… (بيت)
ڏَھين ڏِينھَن ڏِکَ ٿِئا، پِرِين… (بيت)
ڏَھڪِجِي ڏُورِ ٿِئا، ڪِي جَو… (بيت)
ڏُرمَنِ جي ڏيئِي، سيئِي مَڱُ… (بيت)
ڏُورِ مَ تُون ڏورِجِ، صَبُرُ… (بيت)
ڏُورِ مَ ڏيھِ وِئو، پيرُ… (بيت)
ڏُورِ وَڃِئو ڏِينھَن لائي، ڪا… (وائِي)
ڏُونگَرين ڏِسجَن، اَڳي رَيُون اُنِ… (بيت)
ڏُونگَرَ تان ٻيلِي، ڏِجي ٻَنِ… (بيت)
ڏُونگَرَ تو تي ڏُکُ، اَڃا… (بيت)
ڏُونگَرَ تو ڏُکان، پَھَڻُ ٿِيان… (بيت)
ڏُونگَرَ تو ڪارُون، ڪِئا نَہ… (بيت)
ڏُونگَرَ تُون ڏاڍو، ڏاڍو ڏاڍايُون… (بيت)
ڏُونگَرَ مُنھِجي ڏُکَ جو، تان… (بيت)
ڏُونگَرَ مُون سين روءُ، ڪَڍِي… (بيت)
ڏُونگَرَ مُون مَ ڏُکوءِ، اَڳَ… (بيت)
ڏُونگَرَ ڏوراپو، پھرِين چُندِيَسِ پِرِينءَ… (بيت)
ڏُونگَرَ ڏَسُ پِرِيَنِ جو، ڪافَ… (بيت)
ڏُونگَرَ ڏَسُ پِرِيَنِ جو، ڪافَ… (بيت)
ڏُونگَرَ ڏُکارو، ڏِٺُمِ ري ڏوٿِيين،… (بيت)
ڏُونگَرَ ڏُکويُنِ جو، توکي ناھِ… (بيت)
ڏُونگَرَ ڏُکويُنِ جي، ڳَلِ سُڪا… (بيت)
ڏُونگَرَ ڏُکويُنِ کي، تَپِي ڪَندين… (بيت)
ڏُونگَرَ ڏُکويُنِ کي، دِلِاسا ڏِجَنِ،… (بيت)
ڏُونگَرَ ڏُکويُون، تو ۾ اورَڻَ… (بيت)
ڏُونگَرَ ڏُکَ سَنداءِ، پِرِينءَ گَڏِجانِ… (بيت)
ڏُونگَرَ ڏُکِ پَئِي، مُون تو… (بيت)
ڏُونگَرَ ڏِجو ڏَسُ، مِيآن ڪو… (وائِي)
ڏُونگَرَ ۾ ڏَھڪارُ، موٽَڻُ مَيَنَ… (بيت)
ڏُونگَرَ ۾ ڏِياٽُ، صُبُوحِ ٻَرِئو… (بيت)
ڏُونگَرُ نَہ ڏوري، سُکَنِ جُون… (بيت)
ڏُونگَرُ نَہ ڏوٿِي، ڏُونگَرُ سُڃُو… (بيت)
ڏُونگَرُ ڏَنا نُوڻِ، مُون پارَکُو… (بيت)
ڏُونگَرُ ڏِھاڻِي، پاڻُ مٿانئِي گهورِيان،… (بيت)
ڏُونگَرِ لَڳَنِ ڏِينھَن، مانَ وَرِ… (بيت)
ڏُونگَرِ ڏِيِئَٽِيُون، صُبُوحِ ٻَرِيُون سُڃَ… (بيت)
ڏُٻَرِيُون ڏُھاڳَڻِيُون، ميرا مُنھَن سَندانِ،… (بيت)
ڏُٿُ گَهڻا ئِي ڪَنِ، ھِنَ… (بيت)
ڏُکارو ڏُونگرُ، ڏِٺُمِ ري ڏوٿِيين،… (بيت)
ڏُکويُنِ اُھڃاڻُ، ڪُلِهين ڦاٽو ڪَنجِرو،… (بيت)
ڏُکويُون ڏيھان، جيڪُسِ لَڏي وييُون،… (بيت)
ڏُکويُون ڏُسڪَنِ، ڪانَہ ڏُسڪي ڏُکَ… (بيت)
ڏُکَ رُئان سُورَ، آيَلِ ٻاروچَنِ… (بيت)
ڏُکَ سُکَنِ جِي سُونھَن، گهورِيا… (بيت)
ڏُکَ لاھِيندا ڏُونگَرَ وو ماءَ،… (وائِي)
ڏُکَ نَہ ڏُکويو، ھِينئَڙو پِريان… (بيت)
ڏُکَنِ پُٺِيان سُکَ، سِگها ٿِيندَءِ… (بيت)
ڏُکُ لَڳو ڏُونگَرُ ٻَرِئو، ڀينَرُ… (بيت)
ڏُکِي ٿِي ڏَڌورَ، لھسِي لَنئُن… (بيت)
ڏُکِي ڏورِجِ ڏِيلَ ۾، پُنهون… (بيت)
ڏُکِي ڏولي ڏُونگَرين، وِئا ڇَپَرَ… (بيت)
ڏُکِي ڏُونگَرُ پاڻَ ۾، ٻَئِي… (بيت)
ڏُکِي ڏُکُ مَٿي ڪَري، وانءُ… (بيت)
ڏُکِي ڏِکَ وِسارِ، سيڄَ ڦِٽِي… (بيت)
ڏُکِيءَ توءِ ڏُڪارُ، توڙي وَسَنِ… (بيت)
ڏُکِيءَ توءِ ڏُڪارُ، سيڻَنِ ڏيھُ… (بيت)
ڏُکِيءَ سَندِيُون ڌُونگَرِين، پَسو پِٽُون… (بيت)
ڏُکِيءَ سَندِيُون ڏُونگَرين، آڌِي آھُون… (بيت)
ڏُکِيءَ سَندِيُون ڏُونگَرين، اوڇِنگارُون اَچَنِ،… (بيت)
ڏُکِيءَ سَندِيُون ڏُونگَرين، وَڻَ ٽِڻَ… (بيت)
ڏُکِيءَ ڏَمَرُ ناھِ، بُکِيءَ کِلَ… (بيت)
ڏُکِيءَ ڏِھاڻِيءَ، مَٿي مُٺِيءَ ھَٿَڙا،… (بيت)
ڏُکِيُون جانۡ نَہ مِڙَنِ، تانۡ… (بيت)
ڏُھاڳان سُھاڳَڻِيُون، سَدا ٿِيُون ڪَنبَنِ،… (بيت)
ڏُھاڳان سُھاڳَڻِيُون، ڪِھَڙي ڏوھِ ڪَنبَنِ،… (بيت)
ڏُھلا مُون ڏِينھَن ٿِئا، پييَمِ… (بيت)
ڏِجِ وَراڪو ويڙِه ۾، سَسُئِي… (بيت)
ڏِجِ وَراڪو ويڙِه ۾، سَسُئِي… (بيت)
ڏِسَنديئِي ڏياچَ کي، مَرَڪِئو مَڱَڻَھارُ،… (بيت)
ڏِسَنِ ڏِھاڙِي، توءِ تَرِسَنِ اوڏَھِين،… (بيت)
ڏِسَڻَ ڪَرَ ڏارِي، اَندَرِ سَتِي… (بيت)
ڏِسَڻُ ڏِسين جَي، تَہ ھَمَه… (بيت)
ڏِسَڻُ ڏِکان اَڳِرو، سَسُئِي آڻ… (بيت)
ڏِسَڻُ گهَڻو ڏُھلا، ويراڳِيَنِ وَرَنَ،… (بيت)
ڏِسِي ڏَنءُ ڏُھاڳَ جو، ڍولِئا… (بيت)
ڏِسِي ڏِسِي آيُون، توءِ تَلاشُون… (بيت)
ڏِنا جِيئَڻَ لاءِ جيڏِيُون، ڏيرَنِ… (بيت)
ڏِنو جَو ڏِياچَ، سو سورَٺِ… (بيت)
ڏِنو ڪِينَ ڏِياچَ، ٿو سائِلُ… (بيت)
ڏِنوءِ تان ڏانُ، راکِيُئِي تان… (بيت)
ڏِني ڏُکويا، اَڻَ ڏِني راضِي… (بيت)
ڏِيا تيلَ ڦُليلَ جا، ٻارِئَمِ… (بيت)
ڏِيندِيَسِ ماھُ مِرُنِ کي، آئُون… (وائِي)
ڏِينھان ڏارِيءَ روءِ، راتِيان روءِ… (بيت)
ڏِيَڻُ گهَڻو ڏُھِلو، سِسِي ڏيَڻُ… (بيت)
ڏِيھان ڏارِيءَ ويسِ، راتِيين روءِ… (بيت)
ڏِٺان جَي ٻَروچُ، مُون جِيئَن… (بيت)
ڏِٺو جَنِ ھيڪارَ، آرِياڻِي اَکِيُنِ… (بيت)
ڏِٺو مُحَرَمُ ماهُ، سَنڪو شَھزادَنِ… (بيت)
ڏِٺو مُحَرَمُ ماهُ، ٿِئو سَنڪو… (بيت)
ڏِٺو ڪالَهہ ڪَھِين، جُهونجارَڪو جَهڳڙو،… (بيت)
ڏِٺي جادَمَ جَکِري، چِتِ نَہ… (بيت)
ڏِٺي ٿِئَڙَم ڏِينھَن، ڪوھُ ڄاڻان… (بيت)
ڏِٺي ڏِينھَن ٿِئامِ، ڪوھُ ڄاڻان… (بيت)
ڏِٺي ڏِينھَن ٿِيامِ، ڪوھُ ڄاڻان… (بيت)
ڏِٺَمِ ڏونگَرِيا، ھُيَسِ گهورِي جَنِ… (بيت)
ڏِٺِي ڏِياري، سامُونڊِيَنِ سِڙَه سَنباھِئا،… (بيت)
ڏِٺِي ڏِياري، سامُونڊِيَنِ سِڙَه سَنباھِئا،… (بيت)
ڏِٺِي ڏِيارِي، سَڄَڻَ سَفَرِ ھَلِئا،… (بيت)
ڏِھاڙِي ڏَمَرَ ڪَري، مَحَبتَ مَٿي… (بيت)
ڏِھاڙِي ڏِنُمِ ڪيتِرا، مارِئو جَنِي… (بيت)

- سُر راڻو جَي رُس مَ رُسڻ گهورئو جو بيت

ڏِجاھُ ڍَاٽِيءَ ڍولَ کي، سَنِيھو ساري،
مُون کي ڦَٽُ فِراقَ جو، مَينڌَرا ماري،
اَچين نَہ واري، ڪَرَھو ڪَمِيڻِيءَ تي.

سمجهاڻي

(او اَدا پانڌي!) تون منھنجي ڍَٽ واسيءَ محبوب کي ياد ڪري، اهو پيغام پھچائجانءِ، تہ مومل کي تنھنجي جدائيءَ جي زخمن پورو ڪري ڇڏيو آهي. (وڌيڪ اهو عرض ڪج) تون ڇو نٿو (پنھنجو قرب ڪري) هن هيڻيءَ (ڪمزور) عورت ڏانھن پنھنجي اٺ جي واڳ ورائي اچين؟

She entrusted the messenger with the task of delivering the above message to "Rano" with great care** She added that the pain of separation from him was tormenting her, and thus it would be appropriate if he directed his camel towards humble creature (to "Moomal")**

گنج ۾، سرود مومل راڻو، بيت نمبر : 3678

ڎِجَاہُ ڊَاٽِيْ ڊُوْلَکٖيْ سَنٖيْهُوْ سَارٖيْ﮶
مُنْکٖيْ ڤَٽُ فِرَاقَجُوْ مَيْدَرَا مَارٖيْ﮶
اَچہ﮼ نَوَارٖيْ ڪَرَهُوْ ڪَمِيْنِيَ تٖيْ﮶

TRANSLITERATION
सिन्धी देवनागिरी

डि॒जाहु ढाटीअ ढोल खे। सनेहो सारे।
मूं खे फटु फ़िराक़ जो। मेंधरा मारे।
अचें न वारे। करहो कमीणीअ ते।

ROMAN SINDHI

Dijaah'u Dhhattee'a Dhhol'a khe, saneeho saare,
Moon khe Phatt'u firaQ'a jo, mendhara maare,
Acheen na ware, karaho kameennee'a te.

TRANSLATIONS

She charged the messenger to give the above message carefully to Rano. She added to it that the wound of separation from his was killing her; and as such it would only be in the fitness of things if he turned his camel towards her - the base creature.
Note: Replaced تي by ڏي ڪري as per Mr. Trumpp's edition.

Convey carefully my message to the lord of Dhatt,
The wound of separation is painful,
Would that you rode your camel to this base person.


ڈھاٹی والے ڈھول نوں جاکے دئیں سنیہا مِیرا
مینوں میندھر ساجن میرے فراق مادا تیرا
کرے غانی مِنتاں ترلے آویں موڑ مہاراں


یاد سے دے سندیس پیا کو، جا پیا کے پاس،
تیرے ہجر میں مرتی ہوں میں، من میں ملن کی پیاس،
توڑ نہ میری آس، ہانک کے اونٹ کو لے آ۔

  ھِن سُر جي راڳ بابت

سر راڻو ديسي راڳ آھي. ھن راڳ جي باري ۾ اھو چيو پيو وڃي تہ ھي کماچ، آساوري ۽ ڪافيءَ جي سُرن تي بيٺل آھي. ھن راڳ جي جاتي آڏو سمپورڻ ٿيندي آھي. رات جي پوئين پھر ۾ ھي راڳ ڳايو ويندو آھي.

راڻي راڳ جا سُر ھيٺينءَ ريت آھن.

آوروھ: سا، ري، ما، پا، ڌا، سا (صرف مڌم سر ”ما“ ڪومل ٿيندس)

آومروھ: سا، ني، ڌا، پا، ڌا، پا، ما، ري گا، ري، سا. (واپسيءَ ۾ نکاد ”ني“، مڌم ”ما“ ۽ گنڌار ”گا“ ڪومل سر لڳندس.)

وادي سُر: سا (کرج)

سموادي سر: ما (مڌم)

Lexical Density of this  Bait
Number of words:
Lexical Words:*
Non-lexical words:**
Lexical Density:

* Words of Noun, adjective, verb & adverb
** Words of Pro-noun, post-position, conjunction & interjection