موٽائي ماڳَنِ ۾، آڻِيندُءِ اللهُ،
سوڍا تو ڳَرِ ساھُ، نَہ تَہ راڻا گَهڻا راڄَ ۾.
[ سُر راڻو، ڏِيئا، تيل ۽ مھمان، 16 ]
گهَرُ مِڙيوئِي گهورِيان، ھُوندَ پَنھِنجو حالُ،
راڻي ڌاران راڄَ ۾، مُون نَہ گُهرِجي مالُ،
سوڍي کي سُوالُ، ڪَرِيان ٿِي قُرِبَ جو.
[ سُر راڻو، رُس مَ رُسڻ گهورئو، 7 ]
ڪوھُ ڄاڻان ڪيڻِ وِئا، ڌوراڙِنِ ڌَڻِي،
اُتَرَ لَڳِئي اُنِ جا، ڇاڄا پِئا ڇَڻِي،
مُحسَنَ ۽ مُقِيمَ ڏي، اَٿُون گهُرَ گهَڻِي،
کَٽُون جَنِ کَڻِي، لُڊوڻي لاٿِيُون.
[ سُر راڻو، راڻو راحت، رُٺو ڪاڪ، 18 ]
لَڏِيندَنِ سين لَڏِ، تَہ رَھين تُون راڄَ ڪَري.
[ سُر رامڪلي، سڳا سيلهيون ۽ نااميدي، 8 ]
دُھِلَنِ دَمامَنِ نُقِرين، پَرِ ۾ پُڇياسِ،
جيلاھَ ڍولي ڍيلِياسِ، تي ٿِيَسِ ڏُھاڳَڻِ ڏيھَ ۾.
[ سُر ليلا، ھاڻي ويٺي رو، 16 ]
دائِيين، ٻائِيين دَرَبانِيين، ٿي پَرِ ۾ پُڇِياسِ،
دُھِلين دَمامين نُقِرين، ٿي وِچَ ۾ وِھارِياسِ،
ھُيَسِ دادُلِي دوسِت جي، ھَلِڪي ھارَ ڪِئاسِ،
تِھان پوءِ ٿِئاسِ، ڪانيارِي ڪانڌَ جِي.
[ سُر ليلا، ھاڻي ويٺي رو، 17 ]
ٻِيُون سَڀَ سُگَلِيُون، اَگَلِي آئُون،
صِدِقُ صَدائُون، ڪِھَڙِيُون ڪَرِيان تَنِ سين.
[ سُر ليلا، ڏيئي جي ڏھاڳ، 4 ]
پاڻِيءَ ويلَ پَنوھارِيُون، سَرَتِيُون ڪَنِ سَڏَ،
ھِتي مُنھِنجا ھَڏَ، رُوحُ پَنھِنجي راڄَ ۾.
[ سُر مارئي، مارُن جو حال، 23 ]
راڄَ رُئاڙي ھَنجُون ھاري، ھِيءَ ھُتي جِي ھِتِ،
آھيسِ پائُرَ پارَ جو، کِجَڻُ ۽ کَپَتِ،
وينگَسِ ويڙِهيچَنِ ري، ٻِي مَسَ سُڻي ڪا مَتِ،
سُومَرا سُپَتِ، ڪَرِ تَہ ڪوٽِئان نِڪِري.
[ سُر مارئي، سَوڙ سمهڻ، مينڍا ڌوئڻ، 1 ]
راڄَ لَڏايا سُومَري، عُمَرَ ڪَري اُورِ،
ڏاڍي ڪَنھِن ضَرورِ، آندِي کُهِبِڙِيارِي لوءِ مان.
[ سُر مارئي، سَوڙ سمهڻ، مينڍا ڌوئڻ، 19 ]
ڄولي پَنھِنجَا ڄَاڻَ
*reg-
Proto-Indo-European root meaning "move in a straight line," with derivatives meaning "to direct in a straight line," thus "to lead, rule."
It forms all or part of: abrogate; address; adroit; Alaric; alert; anorectic; anorexia; arrogant; arrogate; bishopric; correct; corvee; derecho; derogate; derogatory; Dietrich; direct; dress; eldritch; erect; ergo; Eric; Frederick; Henry; incorrigible; interregnum; interrogate; maharajah; Maratha; prerogative; prorogue; rack (n.1) "frame with bars;" rail (n.1) "horizontal bar passing from one post or support to another;" Raj; rajah; rake (n.1) "toothed tool for drawing or scraping things together;" rake (n.2) "debauchee; idle, dissolute person;" rakish; rank (adj.) "corrupt, loathsome, foul;" real (n.) "small Spanish silver coin;" realm; reck; reckless; reckon; rectangle; rectify; rectilinear; rectitude; recto; recto-; rector; rectum; regal; regent; regicide; regime; regimen; regiment; region; regular; regulate; Regulus; Reich; reign; resurgent; rex; rich; right; Risorgimento; rogation; royal; rule; sord; source; subrogate; subrogation; surge; surrogate; viceroy.
It is the hypothetical source of/evidence for its existence is provided by:
Sanskrit raj- "a king, a leader," rjyati "he stretches himself," riag "torture" (by racking); Avestan razeyeiti "directs," raštva- "directed, arranged, straight;" Persian rahst "right, correct;" Latin regere "to rule, direct, lead, govern," rex (genitive regis) "king," rectus "right, correct;" Greek oregein "to reach, extend;" Old Irish ri, Gaelic righ "a king," Gaulish -rix "a king" (in personal names, such as Vircingetorix), Old Irish rigim "to stretch out;" Gothic reiks "a leader," raihts "straight, right;" Lithuanian raižytis "to stretch oneself;" Old English rice "kingdom," -ric "king," rice "rich, powerful," riht "correct;" Gothic raihts, Old High German recht, Old Swedish reht, Old Norse rettr "correct."
Sources:
- A Dictionary of Selected Synonyms in the Principal Indo-European Languages, University of Chicago (By: Carl Darling Buck) 1988.
- Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (By: Michiel de Vaan) 2008.
- The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots (By: Calvert Watkins) 2000.
- Noun Declension in Indo-European (Sindhueuropaia Deklination Nomnes) By: Carlos Quiles.
- Online Etymology Dictionary (By: Douglas Harper)